.jpg)
ÇELİKLE ÜRETİM
Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
İğne Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
1. Çeliği mümkün olan en kısa sürede dikmeniz gerekir. Kurumaması, suyunun kaçmaması esastır.
2.Çelik almada IBA, NAA veya IBA + NAA kullanılır.
IBA(Indol Butirik Asit) ile ağaçlardan çelik alma başlığında pek çok bilgi bulursunuz.
2.Çelik almada IBA, NAA veya IBA + NAA kullanılır.
IBA(Indol Butirik Asit) ile ağaçlardan çelik alma başlığında pek çok bilgi bulursunuz.
IBA VE ÇELİK İLE ÜRETİMİN OPTİMİZASYONU
Murat ZENCİRKIRAN
[1]
ÖZET
Ülkemiz süs bitkileri sektörü içerisinde önemli alt sektörlerden biriside “Dış Mekan Süs Bitkileri”dir.
Özellikle bu sektör çevre düzenleme için ihtiyaç duyulan materyalin temini açısından son yıllarda giderek önem kazanmış, yapılan üretim miktarı ile karşılanamayan talep artışı dış mekan süs bitkileri ithalatı ile giderilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte dış mekan süs bitkileri fidanı yetiştiriciliğinde, özellikle çelik ile üretimde: üretim materyalinin seçimi, alınma zamanı, köklendirmede kullanılacak hormon ve konsantrasyonu hakkında pratik bilgilerin eksikliğinden kaynaklanan düşük verimlilik de üretim kapasitesini ve fidan kalitesini olumsuz yönde etkilemiştir.
Bu bildiri ile çelik ile üretimi yapılabilecek önemli dış mekan süs bitkilerinde verimli bir şekilde köklendirme yapılabilmesi için uygun çelik alma zamanı, çelik tipi, köklendirme hormon ve konsantrasyonları konu ile ilgili araştırmalar ve yaptığımız çalışmalar incelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dış Mekan Süs Bitkileri, Çelik ile Üretim.
OPTIMIZATION OF THE PRODUCTION OF OUTDOOR ORNAMENTAL PLANTS WITH CUTTINGS
ABSTRACT
“Outdoor ornamental plants” are one of the most important subsector of Turkey ornamental plant sector.
This sector has improved its importance especially with the materials, needed for landscape design. It was tried to compensate the demand with importing of plant material. Together with in case of the cultivation of ornamental plants, especially in case of production with cuttings, the lack of practice knowledge for selection of production material, cutting time, hormone type and concentration, to be used for rooting have negatively affected the production capacity and young tree quality.
In this paper, suitable cutting taking time, type of cutting, hormone type and concentration for rooting were researched and determined for the productive rooting of some important outdoor ornamental plants.
Key Words: Outdoor Ornamental Plants, Propagation with Cutting.
1. GİRİŞ
Son yıllarda ülkemizde gerek resmi kuruluşların gerekse özel kuruluşların yeşil alan tesisine yönelik çalışma eğilimleri oldukça yüksek seviyelere ulaşmış, dolayısıyla bu tip eğilimlerin artması, özellikle dış mekan süs bitkileri fidanlarına yoğun bir talebin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Talep artışına paralel olarak ülkemizde bulunan fidanlık (kamu-özel) sayısı ve üretim miktarlarının bu gereksinimi karşılayacak düzeyde bulunmadığı görülmektedir. Bu nedenle dış mekan süs bitkileri ithalatı yapılarak bu açık kapatılmaya çalışılmaktadır.
Her ne kadar, yapılan ithalat süs bitkileri fidanlarının girişi yanında çeşitli araç, gereç, malzeme ve tekniğin (bitki yetiştirme ortamları, kaplar, besin maddeleri, ambalaj vb.) girmesine neden olmakta ve bunların kullanımını özendirmekte ise de sürekli olarak ithal yoluyla fidan temini fidancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etki yapmakta ve fidancılığın gelişimini geciktirmektedir (Sözen ve ark. 1991).
Dış mekan süs bitkileri tohum, çelik, aşı, daldırma, doku kültürleri gibi yöntemlerden yararlanılarak üretilmektedir. Bu yöntemler arasında oldukça yaygın bir şekilde kullanılanı çelik ile üretimdir. Ancak dış mekan süs bitkilerinde çelik ile üretimin optimizasyonu konusunda (özellikle çelik tipi, çelik hazırlama zamanı, kullanılacak köklendirme hormonu ve konsantrasyonu) görülen eksiklikler sonucunda hem üretim materyali iyi değerlendirilememekte hem de kaliteli dış mekan süs bitkisi fidanı üretiminde aksaklıklar ortaya çıkmaktadır.
2. DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİNDE ÇELİKLE ÇOĞALTIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Çelikle çoğaltımı etkileyen faktörler Couvillon (1988)’e göre:
1. Kimyasal faktörler (Hormonlar, Karbonhidratlar vb.)
2. Bitki faktörleri (Çelik alma zamanları, Çelik tipi, Tür ve çeşitlerin etkileri vb.)
3. Çevresel Faktörler (Nem kontrolü, Işık ilavesi, Alttan ısıtma, Fotoperiyot vb.)
4. Diğer Faktörler (Ortam, Yaralama vb.) adı altında dört grupta incelenmektedir.
Yapılan araştırmalar belirtilen bu faktörlerin ayrı ayrı veya kombinasyonlar halinde kullanılmasının köklenme üzerinde önemli etkilerinin olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Başarılı bir köklendirmenin yapılabilmesi: uygun zamanda ve tipte çelik alımına, kullanılacak köklendirme hormon ve konsantrasyonunun doğru seçimine, köklendirme ortam koşullarının optimum şartlarda tutulmasına bağlıdır.
3. ÖNEMLİ DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİNDE UYGUN ÇELİK HAZIRLAMA ZAMANI, ÇELİK TİPİ İLE KULLANILACAK KÖKLENDİRME HORMONU VE KONSANTRASYONLARI
Ülkemizde üretimi ve kullanımı fazla olan yapraklı ve iğne yapraklı dış mekan süs bitkilerinde optimum çelik alma zamanları, çelik tipleri köklendirme amacıyla kullanılacak hormon ve konsantrasyonları ile çeliklerin köklendirme durumları yapmış olduğumuz araştırma sonuçları, üreticilerle yapılan özel görüşmeler ve bu konu ile ilgili çalışmaların incelenmesi sonucunda Çizelge 1 ve 2’de verilmiştir.
Çizelge 1. Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
Tür Çelik Alma Zamanı Çelik Tipi Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonu Köklenme -%
Abeliaxgrandiflora Haziran-Ağustos Yumuşak odun 1000-2000 ppm IBA 90-100 (Dirr ve Heuser 1987)
Acer buergeranum Haziran sonu Yumuşak odun 8000 ppm IBA 75-95
Acer campestre Haziran başı Yumuşak odun 8000 ppm IBA 75
Acer japonicum Haziran ortası Yumuşak odun 8000 ppm IBA 66-100
Acer negundo Eylül ortası Yarı odun 8000 ppm IBA 80-90
Acer palmatum Nisan-Haziran Yumuşak odun % 0.8’lik toz IBA 100
Acer saccharinum Temmuz Yeşil çelik % 0.8’lik toz IBA 60 (Mengüç 1996)
Amelanchier canadensis Mayıs Yumuşak odun % 0.8’lik toz IBA 95(Lamb ve ark. 1975)
Arbutus unedo Kasım-Şubat Yarı odun % 0.8’lik toz IBA 80-90
Aucuba japonica Ocak-Şubat-Mart Yarı odun 3000 ppm IBA 90-100
Berberis thung.
var atropurpurea Haz.-Tem.-Ağustos Yarı odun 1000-5000 ppm IBA 100
Betula popyrifera Haziran-Temmuz Yarı odun 8000 ppm IBA 100
Betula maximowieziona Temmuz başı Yarı odun % 1 toz IBA 50
Betula lutea Mayıs-Haziran Yarı odun % 0.8 toz IBA 75-92
Buxus harlandii Haziran Yarı odun 3000 ppm IBA 100
Buxus sempervirens Temmuz Yarı odun 1000-3000 ppm IBA 100
Calluna vulgaris Ağustos Yarı odun 1000 ppm IBA 100
Catalpa bignonoides Aralık sonu Odun çeliği %0.8’lik IBA+Thiram 40
Carpinus betulus cv. Fastigiata Ağustos Yarı odun % 0.8’lik toz IBA 100(Lamb ve ark.1975)
Chaenomeles japonica Haziran-Temmuz Yumuşak odun % 0.8 ‘lik toz IBA 85-95
Cornus controversa Ağustos sonu Yarı odun 8000 ppm IBA 100
Corylus maxima var. purpurea Temmuz sonu Yumuşak odun % 1 toz IBA 100
Cotoneaster franchetti Ekim Yarı odun % 0.8 toz IBA 45-80
Cotoneaster dammeri Haziran Yarı odun 2000 ppm IBA 86
Deutzia gracilis Haziran-Temmuz Yumuşak odun 1000 ppm IBA 100
Eleagnus pungens Şubat-Mart Yarı odun % 0.8 toz IBA 90-100
Euonymous alatus Haz.-Tem.-Ağustos Yarı odun 1000-3000 ppm IBA 90
Euonymous europaeus Temmuz-Ağustos Yarı odun 3000-5000 ppm IBA 100
Hedera helix. Temmuz Yumuşak odun 1000-4000 ppm IBA 82-88 (Mengüç ve Zencirkıran 1998)
Ilex aquifolium Eylül-Şubat-Mart Yarı odun 7000 ppm IBA 90-100
Lagerstroemia indica Mart Odun çeliği 6000 ppm IBA 25 (Mengüç ve Zencirkıran 1994)
Lagerstroemia indica Temmuz-Ağustos Yeşil çelik 3000 ppm IBA 45(Mengüç ve Zencirkıran 1994)
Liquidamber styraciflua Haziran Yumuşak odun 4000-8000 ppm IBA-Talk 80-90
Magnolia grandiflora Haziran-
Temmuz Tepe Çeliği 5000-10.000 ppm IBA +Yaralama 20-25
Magnoliax soulangiana Temmuz-Ağustos Yarı odun
Uç çeliği 8000 ppm IBA 75
Pachysandra terminalis May.-Haz.
Tem.-Ağus. Yarı odun 1000-8000 ppm IBA 75
Pittosporum tobira Nis.- May.- Haz.an Yumuşak odun 1000-3000 ppm IBA 80-100
Pittosporum tobira nana Temmuz-
Ağustos Yumuşak odun 2000 ppm IBA 80-90
Punica granatum Haz.-Tem.-Ağustos Yumuşak odun 1000 ppm IBA 40-80
Rosmarinus officinalis Mart-Nisan
Tem.-Agus.
Ekim.-Kasım Sürgün Çeliği
500-100 ppm IBA 100
Sambucus nigra Haziran-Temmuz Yumuşak odun 1000ppm NAA+%2 Captan 80 100
Syringa sp. Mayıs-Haziran Yumuşak odun 3000-8000 ppm IBA 60-90
Ulmus sp. Haziran-Temmuz Yumuşak odun 8000 ppm IBA 50-85
Vibirnum tinus Haziran Yumuşak odun % 0.8 toz IBA 90( Mengüç 1996)
Vibirnum tinus Eylül Yarı odun % 0.8 toz IBA 85-95( Mengüç1996)
Wagelia florida Haziran Yeşil çelik % 0.8 toz IBA 100( Mengüç1996)
Çizelge 2. İğne Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
Tür Çelik Alma
Zamanı Çelik Tipi Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonu Köklenme - %
Cedrus deodora Ekim-Aralık Sürgün çeliği
Yarı odun % 0.1 IBA 60-90
Cedrus libani Kasım Yarı odun - 30
Chamaecyparis lawsoniana
“Stricta”ve “Aurea” Eylül-Nisan Sürgün çeliği 3000-8000 ppm IBA 45-75
Cupressocyparis leylandii Şubat-Mart Sürgün çeliği 3000-8000 ppm IBA 80-90
Cupressus arizonica Kasım-Şubat Sürgün Çeliği 4000-10.000 ppm IBA 12-18 (Mengüç ve Zencirkıran 1998 a)
Cupressus macrocarpa Şubat Sürgün Çeliği 8000 ppm IBA 25-50
Juniperus sabina
“Pfitzeriana glauca” Ağustos Sürgün çeliği 2000-4000 ppm IBA 60-70 (Mengüç ve Zencirkıran 1998 b).
Metasequia
glyptostrobodies Ağustos ortası Yumuşak odun 8000 ppm IBA-Talk 93
Piceaglauca “conica” Temmuz Yumuşakodun-Sert odun 8000 ppm IBA-Talk 85
Picea punges
var. glauca Haziran Yumuşak odun 8000 ppm IBA-Talk 80
Pinus mugo
var. mugo Erken Haziran Yumuşak odun 3000ppm IBA-Talk+
%0.5 Benlate 74
Sequoia sempervirens
“Majestic Beauty” Mart Sürgün çeliği,
Yan sürgün çeliği 3000 ppm IBA+
3000 ppm NAA 65
Taxus sp. Şubat-Mart,
Eylül-Ekim Sürgün çeliği 6000-8000 ppm IBA 70-80
Thuja sp. Eylül-Mart Sert odun 3000-8000 ppm IBA 60-90
4. SONUÇ
Dış mekan süs bitkileri üretimi son yıllarda önemli gelişmeler göstermesine rağmen ülkemiz potansiyelini yansıtacak seviyeye henüz ulaşamamış, özellikle dış mekan süs bitkilerinde artan ithalat ve üretimde bilgi eksikliğinden kaynaklanan verim düşüklüğü vb. gibi faktörler bu durumda önemli rol oynamıştır.
Sonuç olarak ülkemizin sahip olduğu avantajlar göz önünde tutularak, ucuz, kaliteli ve bol miktarda dış mekan süs bitkileri üretim için:
1. Dış mekan süs bitkilerinin vegetatif yöntemlerle çoğaltımı konusunda üreticileri bilgilendirecek eğitim çalışmaları planlanarak hayata geçirilmelidir.
2. Dış mekan süs bitkileri yetiştiriciliğinde en büyük sorunlardan birisi olan damızlık materyal temini konusunda gerekli adımlar atılmalı, kamu veya özel sektör tarafından damızlık alanlar tesis edilmeli, üreticilerin sağlıklı ve ismine doğru bitkiler ile üretim yapmaları sağlanmalıdır.
3. İbreli ve yapraklı dış mekan süs bitkilerinin vegetatif yollarla çoğaltımında önemli bir eleman olan sisleme tezgahlarının (alttan ısıtma özelliğine sahip) kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
4. Dış mekan süs bitkileri yetiştiriciliği bölgesel ve ülkesel bazda üretim programları yapılarak iç ve dış pazara yönelik olarak teşvik edilmeli, özel sektör kuruluşları düşük faizli krediler ile desteklenmelidir.
5. Son yıllarda yetiştiriciliği olumsuz yönde etkileyen dış mekan süs bitkileri ithalatına sınırlandırmalar getirilmelidir.
KAYNAKLAR
Couvillon,A.G. 1988. Rooting Responses to Different Treantments. Acta Horticulturae 227,187-196.
Dirr,M.A., Heuser,W.C. 1987. The Reference Manual Woody Plant Propagation. From Seed to Tissue Culture. Varsity Press. Inc.239s.
Güler,H. 2000. Özel Görüşme. Karaca Arboretum. Yalova.
Lamb, J.G.D., Kelly, J.C., Powbrick, P. 1975. Nursery Stock Manuel. Grower Books. London 298p.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1994. Farklı Köklendirme Ortamları ve IBA Uygulamalarının Lagerstroemia indica L. (Oya Ağacı) Odun ve Yeşil Çeliklerinin Köklendirilmesi Üzerine Etkileri. Bahçe 23 (1-2):3-8.
Mengüç,A. 1996. Süs Bitkileri. T.C. Anadolu Üniv. Yayınları No: 904, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları No:486. I.Baskı. Eskişehir.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998. Hedera helix L. Çeşitleri Çeliklerinin Köklendirilmesinde Farklı Dozlardaki IBA Uygulamalarının Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Bursa Şartlarında Cam ve Plastik Seralarda Kesme ve Saksı Çiçekleri Yetiştiriciliği Üzerinde Araştırmalar (93/45 No ’lu Araştırma Projesi). Bursa.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998 a. Effects of Different Times for Collecting Cuttings and Hormone Concentration on the Rooting in Cupressus arizonica “Glauca”. Propagation of Ornamental Plants. Third Scientific Conference. IPPS in Bulgaria. Sofia. 83-87p.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998 b. A Research on the Effects of Different Cutting Types and IBA Application on the Rooting of Some Juniperus sabina Cultivars. Propagation of Ornamental Plants. Third Scientific Conference. IPPS in Bulgaria. Sofia. 77-82p.
Sözen,N., Haleplioğlu,N., Şahin,Ş. 1991. Ülkemizde Süs Fidancılığının Durumu ve Pazar Açısından Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu. 411-419.
Murat ZENCİRKIRAN
[1]
ÖZET
Ülkemiz süs bitkileri sektörü içerisinde önemli alt sektörlerden biriside “Dış Mekan Süs Bitkileri”dir.
Özellikle bu sektör çevre düzenleme için ihtiyaç duyulan materyalin temini açısından son yıllarda giderek önem kazanmış, yapılan üretim miktarı ile karşılanamayan talep artışı dış mekan süs bitkileri ithalatı ile giderilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte dış mekan süs bitkileri fidanı yetiştiriciliğinde, özellikle çelik ile üretimde: üretim materyalinin seçimi, alınma zamanı, köklendirmede kullanılacak hormon ve konsantrasyonu hakkında pratik bilgilerin eksikliğinden kaynaklanan düşük verimlilik de üretim kapasitesini ve fidan kalitesini olumsuz yönde etkilemiştir.
Bu bildiri ile çelik ile üretimi yapılabilecek önemli dış mekan süs bitkilerinde verimli bir şekilde köklendirme yapılabilmesi için uygun çelik alma zamanı, çelik tipi, köklendirme hormon ve konsantrasyonları konu ile ilgili araştırmalar ve yaptığımız çalışmalar incelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dış Mekan Süs Bitkileri, Çelik ile Üretim.
OPTIMIZATION OF THE PRODUCTION OF OUTDOOR ORNAMENTAL PLANTS WITH CUTTINGS
ABSTRACT
“Outdoor ornamental plants” are one of the most important subsector of Turkey ornamental plant sector.
This sector has improved its importance especially with the materials, needed for landscape design. It was tried to compensate the demand with importing of plant material. Together with in case of the cultivation of ornamental plants, especially in case of production with cuttings, the lack of practice knowledge for selection of production material, cutting time, hormone type and concentration, to be used for rooting have negatively affected the production capacity and young tree quality.
In this paper, suitable cutting taking time, type of cutting, hormone type and concentration for rooting were researched and determined for the productive rooting of some important outdoor ornamental plants.
Key Words: Outdoor Ornamental Plants, Propagation with Cutting.
1. GİRİŞ
Son yıllarda ülkemizde gerek resmi kuruluşların gerekse özel kuruluşların yeşil alan tesisine yönelik çalışma eğilimleri oldukça yüksek seviyelere ulaşmış, dolayısıyla bu tip eğilimlerin artması, özellikle dış mekan süs bitkileri fidanlarına yoğun bir talebin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Talep artışına paralel olarak ülkemizde bulunan fidanlık (kamu-özel) sayısı ve üretim miktarlarının bu gereksinimi karşılayacak düzeyde bulunmadığı görülmektedir. Bu nedenle dış mekan süs bitkileri ithalatı yapılarak bu açık kapatılmaya çalışılmaktadır.
Her ne kadar, yapılan ithalat süs bitkileri fidanlarının girişi yanında çeşitli araç, gereç, malzeme ve tekniğin (bitki yetiştirme ortamları, kaplar, besin maddeleri, ambalaj vb.) girmesine neden olmakta ve bunların kullanımını özendirmekte ise de sürekli olarak ithal yoluyla fidan temini fidancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etki yapmakta ve fidancılığın gelişimini geciktirmektedir (Sözen ve ark. 1991).
Dış mekan süs bitkileri tohum, çelik, aşı, daldırma, doku kültürleri gibi yöntemlerden yararlanılarak üretilmektedir. Bu yöntemler arasında oldukça yaygın bir şekilde kullanılanı çelik ile üretimdir. Ancak dış mekan süs bitkilerinde çelik ile üretimin optimizasyonu konusunda (özellikle çelik tipi, çelik hazırlama zamanı, kullanılacak köklendirme hormonu ve konsantrasyonu) görülen eksiklikler sonucunda hem üretim materyali iyi değerlendirilememekte hem de kaliteli dış mekan süs bitkisi fidanı üretiminde aksaklıklar ortaya çıkmaktadır.
2. DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİNDE ÇELİKLE ÇOĞALTIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Çelikle çoğaltımı etkileyen faktörler Couvillon (1988)’e göre:
1. Kimyasal faktörler (Hormonlar, Karbonhidratlar vb.)
2. Bitki faktörleri (Çelik alma zamanları, Çelik tipi, Tür ve çeşitlerin etkileri vb.)
3. Çevresel Faktörler (Nem kontrolü, Işık ilavesi, Alttan ısıtma, Fotoperiyot vb.)
4. Diğer Faktörler (Ortam, Yaralama vb.) adı altında dört grupta incelenmektedir.
Yapılan araştırmalar belirtilen bu faktörlerin ayrı ayrı veya kombinasyonlar halinde kullanılmasının köklenme üzerinde önemli etkilerinin olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Başarılı bir köklendirmenin yapılabilmesi: uygun zamanda ve tipte çelik alımına, kullanılacak köklendirme hormon ve konsantrasyonunun doğru seçimine, köklendirme ortam koşullarının optimum şartlarda tutulmasına bağlıdır.
3. ÖNEMLİ DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİNDE UYGUN ÇELİK HAZIRLAMA ZAMANI, ÇELİK TİPİ İLE KULLANILACAK KÖKLENDİRME HORMONU VE KONSANTRASYONLARI
Ülkemizde üretimi ve kullanımı fazla olan yapraklı ve iğne yapraklı dış mekan süs bitkilerinde optimum çelik alma zamanları, çelik tipleri köklendirme amacıyla kullanılacak hormon ve konsantrasyonları ile çeliklerin köklendirme durumları yapmış olduğumuz araştırma sonuçları, üreticilerle yapılan özel görüşmeler ve bu konu ile ilgili çalışmaların incelenmesi sonucunda Çizelge 1 ve 2’de verilmiştir.
Çizelge 1. Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
Tür Çelik Alma Zamanı Çelik Tipi Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonu Köklenme -%
Abeliaxgrandiflora Haziran-Ağustos Yumuşak odun 1000-2000 ppm IBA 90-100 (Dirr ve Heuser 1987)
Acer buergeranum Haziran sonu Yumuşak odun 8000 ppm IBA 75-95
Acer campestre Haziran başı Yumuşak odun 8000 ppm IBA 75
Acer japonicum Haziran ortası Yumuşak odun 8000 ppm IBA 66-100
Acer negundo Eylül ortası Yarı odun 8000 ppm IBA 80-90
Acer palmatum Nisan-Haziran Yumuşak odun % 0.8’lik toz IBA 100
Acer saccharinum Temmuz Yeşil çelik % 0.8’lik toz IBA 60 (Mengüç 1996)
Amelanchier canadensis Mayıs Yumuşak odun % 0.8’lik toz IBA 95(Lamb ve ark. 1975)
Arbutus unedo Kasım-Şubat Yarı odun % 0.8’lik toz IBA 80-90
Aucuba japonica Ocak-Şubat-Mart Yarı odun 3000 ppm IBA 90-100
Berberis thung.
var atropurpurea Haz.-Tem.-Ağustos Yarı odun 1000-5000 ppm IBA 100
Betula popyrifera Haziran-Temmuz Yarı odun 8000 ppm IBA 100
Betula maximowieziona Temmuz başı Yarı odun % 1 toz IBA 50
Betula lutea Mayıs-Haziran Yarı odun % 0.8 toz IBA 75-92
Buxus harlandii Haziran Yarı odun 3000 ppm IBA 100
Buxus sempervirens Temmuz Yarı odun 1000-3000 ppm IBA 100
Calluna vulgaris Ağustos Yarı odun 1000 ppm IBA 100
Catalpa bignonoides Aralık sonu Odun çeliği %0.8’lik IBA+Thiram 40
Carpinus betulus cv. Fastigiata Ağustos Yarı odun % 0.8’lik toz IBA 100(Lamb ve ark.1975)
Chaenomeles japonica Haziran-Temmuz Yumuşak odun % 0.8 ‘lik toz IBA 85-95
Cornus controversa Ağustos sonu Yarı odun 8000 ppm IBA 100
Corylus maxima var. purpurea Temmuz sonu Yumuşak odun % 1 toz IBA 100
Cotoneaster franchetti Ekim Yarı odun % 0.8 toz IBA 45-80
Cotoneaster dammeri Haziran Yarı odun 2000 ppm IBA 86
Deutzia gracilis Haziran-Temmuz Yumuşak odun 1000 ppm IBA 100
Eleagnus pungens Şubat-Mart Yarı odun % 0.8 toz IBA 90-100
Euonymous alatus Haz.-Tem.-Ağustos Yarı odun 1000-3000 ppm IBA 90
Euonymous europaeus Temmuz-Ağustos Yarı odun 3000-5000 ppm IBA 100
Hedera helix. Temmuz Yumuşak odun 1000-4000 ppm IBA 82-88 (Mengüç ve Zencirkıran 1998)
Ilex aquifolium Eylül-Şubat-Mart Yarı odun 7000 ppm IBA 90-100
Lagerstroemia indica Mart Odun çeliği 6000 ppm IBA 25 (Mengüç ve Zencirkıran 1994)
Lagerstroemia indica Temmuz-Ağustos Yeşil çelik 3000 ppm IBA 45(Mengüç ve Zencirkıran 1994)
Liquidamber styraciflua Haziran Yumuşak odun 4000-8000 ppm IBA-Talk 80-90
Magnolia grandiflora Haziran-
Temmuz Tepe Çeliği 5000-10.000 ppm IBA +Yaralama 20-25
Magnoliax soulangiana Temmuz-Ağustos Yarı odun
Uç çeliği 8000 ppm IBA 75
Pachysandra terminalis May.-Haz.
Tem.-Ağus. Yarı odun 1000-8000 ppm IBA 75
Pittosporum tobira Nis.- May.- Haz.an Yumuşak odun 1000-3000 ppm IBA 80-100
Pittosporum tobira nana Temmuz-
Ağustos Yumuşak odun 2000 ppm IBA 80-90
Punica granatum Haz.-Tem.-Ağustos Yumuşak odun 1000 ppm IBA 40-80
Rosmarinus officinalis Mart-Nisan
Tem.-Agus.
Ekim.-Kasım Sürgün Çeliği
500-100 ppm IBA 100
Sambucus nigra Haziran-Temmuz Yumuşak odun 1000ppm NAA+%2 Captan 80 100
Syringa sp. Mayıs-Haziran Yumuşak odun 3000-8000 ppm IBA 60-90
Ulmus sp. Haziran-Temmuz Yumuşak odun 8000 ppm IBA 50-85
Vibirnum tinus Haziran Yumuşak odun % 0.8 toz IBA 90( Mengüç 1996)
Vibirnum tinus Eylül Yarı odun % 0.8 toz IBA 85-95( Mengüç1996)
Wagelia florida Haziran Yeşil çelik % 0.8 toz IBA 100( Mengüç1996)
Çizelge 2. İğne Yapraklı Dış Mekan Süs Bitkilerinde Çelik Alma Zamanı, Çelik Tipi, Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonları
Tür Çelik Alma
Zamanı Çelik Tipi Kullanılan Hormon ve Konsantrasyonu Köklenme - %
Cedrus deodora Ekim-Aralık Sürgün çeliği
Yarı odun % 0.1 IBA 60-90
Cedrus libani Kasım Yarı odun - 30
Chamaecyparis lawsoniana
“Stricta”ve “Aurea” Eylül-Nisan Sürgün çeliği 3000-8000 ppm IBA 45-75
Cupressocyparis leylandii Şubat-Mart Sürgün çeliği 3000-8000 ppm IBA 80-90
Cupressus arizonica Kasım-Şubat Sürgün Çeliği 4000-10.000 ppm IBA 12-18 (Mengüç ve Zencirkıran 1998 a)
Cupressus macrocarpa Şubat Sürgün Çeliği 8000 ppm IBA 25-50
Juniperus sabina
“Pfitzeriana glauca” Ağustos Sürgün çeliği 2000-4000 ppm IBA 60-70 (Mengüç ve Zencirkıran 1998 b).
Metasequia
glyptostrobodies Ağustos ortası Yumuşak odun 8000 ppm IBA-Talk 93
Piceaglauca “conica” Temmuz Yumuşakodun-Sert odun 8000 ppm IBA-Talk 85
Picea punges
var. glauca Haziran Yumuşak odun 8000 ppm IBA-Talk 80
Pinus mugo
var. mugo Erken Haziran Yumuşak odun 3000ppm IBA-Talk+
%0.5 Benlate 74
Sequoia sempervirens
“Majestic Beauty” Mart Sürgün çeliği,
Yan sürgün çeliği 3000 ppm IBA+
3000 ppm NAA 65
Taxus sp. Şubat-Mart,
Eylül-Ekim Sürgün çeliği 6000-8000 ppm IBA 70-80
Thuja sp. Eylül-Mart Sert odun 3000-8000 ppm IBA 60-90
4. SONUÇ
Dış mekan süs bitkileri üretimi son yıllarda önemli gelişmeler göstermesine rağmen ülkemiz potansiyelini yansıtacak seviyeye henüz ulaşamamış, özellikle dış mekan süs bitkilerinde artan ithalat ve üretimde bilgi eksikliğinden kaynaklanan verim düşüklüğü vb. gibi faktörler bu durumda önemli rol oynamıştır.
Sonuç olarak ülkemizin sahip olduğu avantajlar göz önünde tutularak, ucuz, kaliteli ve bol miktarda dış mekan süs bitkileri üretim için:
1. Dış mekan süs bitkilerinin vegetatif yöntemlerle çoğaltımı konusunda üreticileri bilgilendirecek eğitim çalışmaları planlanarak hayata geçirilmelidir.
2. Dış mekan süs bitkileri yetiştiriciliğinde en büyük sorunlardan birisi olan damızlık materyal temini konusunda gerekli adımlar atılmalı, kamu veya özel sektör tarafından damızlık alanlar tesis edilmeli, üreticilerin sağlıklı ve ismine doğru bitkiler ile üretim yapmaları sağlanmalıdır.
3. İbreli ve yapraklı dış mekan süs bitkilerinin vegetatif yollarla çoğaltımında önemli bir eleman olan sisleme tezgahlarının (alttan ısıtma özelliğine sahip) kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
4. Dış mekan süs bitkileri yetiştiriciliği bölgesel ve ülkesel bazda üretim programları yapılarak iç ve dış pazara yönelik olarak teşvik edilmeli, özel sektör kuruluşları düşük faizli krediler ile desteklenmelidir.
5. Son yıllarda yetiştiriciliği olumsuz yönde etkileyen dış mekan süs bitkileri ithalatına sınırlandırmalar getirilmelidir.
KAYNAKLAR
Couvillon,A.G. 1988. Rooting Responses to Different Treantments. Acta Horticulturae 227,187-196.
Dirr,M.A., Heuser,W.C. 1987. The Reference Manual Woody Plant Propagation. From Seed to Tissue Culture. Varsity Press. Inc.239s.
Güler,H. 2000. Özel Görüşme. Karaca Arboretum. Yalova.
Lamb, J.G.D., Kelly, J.C., Powbrick, P. 1975. Nursery Stock Manuel. Grower Books. London 298p.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1994. Farklı Köklendirme Ortamları ve IBA Uygulamalarının Lagerstroemia indica L. (Oya Ağacı) Odun ve Yeşil Çeliklerinin Köklendirilmesi Üzerine Etkileri. Bahçe 23 (1-2):3-8.
Mengüç,A. 1996. Süs Bitkileri. T.C. Anadolu Üniv. Yayınları No: 904, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları No:486. I.Baskı. Eskişehir.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998. Hedera helix L. Çeşitleri Çeliklerinin Köklendirilmesinde Farklı Dozlardaki IBA Uygulamalarının Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Bursa Şartlarında Cam ve Plastik Seralarda Kesme ve Saksı Çiçekleri Yetiştiriciliği Üzerinde Araştırmalar (93/45 No ’lu Araştırma Projesi). Bursa.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998 a. Effects of Different Times for Collecting Cuttings and Hormone Concentration on the Rooting in Cupressus arizonica “Glauca”. Propagation of Ornamental Plants. Third Scientific Conference. IPPS in Bulgaria. Sofia. 83-87p.
Mengüç,A., Zencirkıran, M. 1998 b. A Research on the Effects of Different Cutting Types and IBA Application on the Rooting of Some Juniperus sabina Cultivars. Propagation of Ornamental Plants. Third Scientific Conference. IPPS in Bulgaria. Sofia. 77-82p.
Sözen,N., Haleplioğlu,N., Şahin,Ş. 1991. Ülkemizde Süs Fidancılığının Durumu ve Pazar Açısından Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu. 411-419.
Kaynak:www.agaclar.org
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder