TARLA HAZIRLIĞI
Toprağın yapısına ve patatesten önce yetiştirilen bitkiye göre değişir. Süratli bir çıkış, kuvvetli kök gelişimi, yumruların gelişmesi için iyi bir toprak hazırlığı gerekir.
Ağır (killi) topraklarda, sonbaharda 20-25 cm. derinlikte sürüm yapılır. İlkbaharda diskaro ve tırmık geçirilir.
Hafif (kumlu) topraklarda ilkbaharda toprağı fazla gevşetmeyecek şekilde daha yüzlek sürüm yapılır.Sadece tırmık çekmekle tohum yatağı hazırlanır.
EKİM NÖBETİ
Arka arkaya dikildiği zaman hastalıklar çoğalır, verimi düşer. Toprağa azot ve humus sağlayan baklagiller ve hububat, özellikle kışlık hububat ekim nöbeti için uygundur.
Patateste tohumluk olarak kullandığımız kısım yumrulardır. Tohumluk yumrular, 6 cm çapında ve ortalama 50 gram ağırlığında olmalıdır. Tohumluğun çeşidi, üretim amacına göre seçilmelidir. Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır. Tohumluk yumruların, dikim esnasında gözleri uyanmış olmalı ve üzerinde yaklaşık 1 cm boyunda yeşil filizleri bulunmalıdır.
Patates, ilkbaharda toprak ısısı 8-10 oC yi bulduğu ve geç donların sona erdiği zaman dikilir.
Bölgemizde dikim zamanı Şubat-Mart aylarıdır.
Dikimde sıra arası 70-75 cm, sıra üzeri 20 –40 cm dir. Dikim derinliği; yüzlek dikimde 2cm, derin dikimde 5 cm dir. Yüzlek dikimlerin üzerine en az 15 cm, derin dikilenlerin üzerine ise 10 cm toprak konularak sırt yapılmalıdır. Sırt yapılma zamanı;
- Dikimden hemen sonra düşük sıcaklık veya toprakta kaymak bağlama durumlarında, çıkış tamamlandığında sırt yapılır.
- Dikim sonrasında yüksek sıcaklık ve kuraklık bekleniyorsa, sırt dikimden hemen sonra yapılır. Dikim el ile ya da makine ile yapılır. Önerilebilcek en uygun dikim yöntemi;
- Tohumluk yumruların karık pulluğu ile açılan karık diplerine yerleştirilmesi,
- Aynı karık pulluğunun sırtlarından geçirilerek karıkların kapatılmasıdır.
Çıkış sonrası bitkiler uygun büyüklüğe ulaştığında aynı karık pulluğu ile boğaz doldurma ve yabancı ot kontrolü de yapılabilir.
Sulu şartlarda ortalama dekara 200-250 kg, kuru şartlarda 150 kg tohumluk yeterlidir.
Patates, fazla bakım isteyen bir bitkidir. Çıkıştan önce düzeltilmiş (dişleri yatırılmış) tırmık çekmek faydalıdır. Hem toprak kaymak tabakası bağladıysa kırılmış, hem de yeni çıkmaya başlayan yabancı otlar öldürülmüş olur.
Patates, 3-4 yapraklı olunca yüzlek ve dikkatli bir şekilde ilk çapa yapılır. Bu çapa ile toprak kabartılır, yabancı otlar öldürülür ve nemin korunması sağlanır. Bundan sonra 20’şer gün arayla (gerekirse 3-4 defa) her çapa ile birlikte boğaz doldurma işlemi yapılır.
Patates çiftlik gübresinden çok hoşlanır. Dekara 1.5-2 ton, eğer toprak çok fakir ise 2.5-3 ton çiftlik gübresi verilirse verim çok artar. Bu miktarlardan fazlası nişasta miktarı ve lezzeti olumsuz etkiler.
Üreticilerin topraklarını tahlil ettirmeleri, bunun neticesine göre gübre kullanmaları en iyi yoldur. Eğer toprak tahlili yapılmamışsa saf madde olarak dekara sulu şartlarda 14-16 kg azot, 8-10 kg fosfor, 8-10 kg potasyum verilebilir.
Fosforlu ve potasyumlu gübrenin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı Amonyum Sülfat veya Üre olarak dikim için açılan çizilere el ile yeknesak olarak uygulanmalı ve gübrelerin karışımı sağlandıktan sonra dikim yapılıp, sıralar toprakla kapatılmalıdır. Ekim kombine patates mibzeri ile yapılacaksa fosforlu ve potasyumlu gübrelerin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı tohumla beraber banda verilmelidir. Azotlu gübrenin ikinci yarısı boğaz doldurma ve ilk sulamadan önce verilmelidir.
Patates bitkilerinde su ihtiyacı alt yapraklardaki solma ve sararmayla kendini belli eder. Topraktaki nem dikkate alınarak ilk sulama, yumrular fındık büyüklüğüne geldiğinde yapılmalıdır. Hafif topraklarda 15-18, ağır topraklarda 22-25 gün arayla yetiştirme süresince 2-4 sulama yapılır. Hasat ile son sulama arasında 1 haftalık bir zaman bırakılır.
En yaygın sulama yöntemi, karık ile sulamadır. İki karık arası mesafe kumlu topraklarda 60-65cm, ağır topraklarda 70-80 cm dir.
Patatesin en fazla suya ihtiyaç duyduğu devre, çiçeklenmeden 20 gün önce başlayan ve yumru yapmaya başladığı zamana kadar geçen devredir.
Sulama yeterli ve düzenli yapılmadığı taktirde, başta verim kaybı olmak üzere, memeli ve çatlak yumrular, yumru içinde kararmalar ve boşluklar ortaya çıkar.
Patateste hasat zamanının geldiği yaprak ve sapların sararıp kuruduğu, yumruların normal büyüklüğünü alarak bitkiden kolayca ayrıldığı ve kabuğun kalınlaşıp sertleştiğinden anlaşılır. Kabuk tırnakla kolayca soyulmaz. Yumrunun kesiti ıslak değil, koyu bir görünümdedir.
Patatesin hasadında çok dikkatli olmak gerekir. Yumrular kesilip zedelenmemeli, toprakta yumru bırakılmamalıdır. Söküm sırasında toprak yaş olmamalı, tavında bulunmalıdır.
Patates hasadı değişik şekilde yapılır:
- Bel, çatal bel ya da çapa ile patatesler sökülüp el ile toplanır.
- Pullukla sökülüp el ile bitkiden ayrılarak toplanır.
- Tek veya çift sırayı söküp bitkiden ayıran makineler ile de hasat yapılır.
Hasattan sonra yumrular ıslak ise gölgede kurutulur. Hasta, çürük, berelenmiş ve kabuğu soyulmuş olanları ayıklanır. Sonra iri, orta ve küçük boy olmak üzere sınıflandırılarak file çuvallara doldurulur.
Patates fazla miktarda su ihtiva eden bir ürün olduğundan iyi bir şekilde depolanmazsa çok zarara uğrar. Yumrular çürür, pörsür, filiz verir ve değerini kaybeder.
Yumrular en iyi şekilde; olgun, zedelenmemiş ve temiz olarak 3-40C sıcaklık, %85-90 nisbi nemde ve solunum sonucu meydana gelen karbondioksit, su ve ısıyı uzaklaştırıp oksijen sağlamak için havalandırma tertibatı iyi olan özel koruma depolarında saklanabilir. Depolamada yığın yüksekliği, yemeklik patateslerde 3-4 metre olabilir. Tohumluk patateslerde ise en fazla 1 metre olmalıdır.
0,40 m2‘lik Bir Alanda 50 kg Patates Yetiştirme Tekniği
Bir sitede rastladığım bu çeviriyi sizlerle paylaşmak istedim.
• Patates bitkisinin dikimi için toprağın 8-10 derece sıcaklıkta olması gerekir. Bu sıcaklık bölgelere göre değiştiğinden, patates Türkiye’nin değişik yerlerinde Şubat ayının başından itibaren dikilmeye başlanır. Bazı bölgelerimizde bu süre Mayıs ayına kadar devam eder. Bölgenizdeki patates ekiminin zamanını İl Tarım Müdürlüklerine sorarak öğrenebilirsiniz veya hava durumlarını takip ederek kişisel kararınızı verebilirsiniz. Patates verimliliği farklı da olsa ülkemizin hemen hemen her yerinde yetişebilir.
• Patates, fazla bakım isteyen bir bitkidir. Bu yüzden belirli aralıklarla patateslerimizin çevresinde çıkan yabancı otları tırmık veya elimiz ile temizlemeliyiz.
• Patates bitkilerinde su ihtiyacı alt yapraklardaki solma ve sararmayla kendini belli eder.
• Tohum olarak kullanacağınız patatesleri büyük patateslerden seçmeye özen gösteriniz. Ayrıca kestiğiniz her parçada en az iki adet göz bulunmasına dikkat edin.
• Kestiğiniz patateslerin açıkta kalan kısımlarını una bulayarak, bakterilerden gelen etkileri azaltmış olursunuz.
• Yetiştirme dönemi boyunca birkaç defa standart çiftlik gübresi kullanmanız üründen alacağınız verimi artıracaktır. 0,40 m2'lik bir alanı bir kere gübrelemek için yaklaşık 1kg gübre yeterlidir.
• Düzenli sulamayı ihmal etmeyiniz böylece bitkilerinizin toprağı, belirli bir nem seviyesinde tutulmuş olur.
• Patatesleri uzun yıllar boyu aynı alana dikmeyiniz veya bu sistemimiz için sürekli aynı toprağı kullanmayınız. Aksi takdirde hem veriminiz düşecek hem de patatesiniz değişik hastalıklara maruz kalabilecektir.
Şimdi özel tekniğimize geçelim,
Tekniğimiz tamamen patates bitkisinin büyüme ve gelişimi üzerine kurulmuştur.
Bu teknikte patatesler özel olarak yapılmış dikey bir kutu içinde yetiştiriliyor. Kutunun içerisinde patates bitkisi dikey olarak büyüdükçe kutunun boyu da artırılıyor ve patateslerin gelişmesi için dikey ve uzun bir ortam oluşturuluyor.
Bu teknik kurallarına uygun olarak yapıldığı ve iklim, toprak, tohum koşulları elverdiği sürece 0,40 m2 yerden 50 kg’a kadar ürün elde etmek mümkündür. Fakat bu verime ulaşmak için ilgi ve sıkı bir takip gereklidir.
Normal patates yetiştirme yönteminde patates tohumları tarlada belirli bir derinliğe gömülür. Daha sonra bitki belirli bir boya ulaştığında bitkinin toprak üstünde kalan kısmının bir kısmı toprak ile kapatılır. Daha sonra patateslerin yetişme vakti geldiğinde toprak kaldırılır ve patatesler toplanır.
Çoğu insan patates ekildiğinde, yeni oluşan patateslerin tohum olarak dikilen patateslerin altında yetiştiğini düşünür. Aslında patatesler tohum ve bitki arasında yetişirler.
Bu özel teknikte de bu durumdan faydalanacağız.
Tekniğimizde alandan kazanmak için temel mantık olarak bir kutu inşa edeceğiz ve patates bitkisini içerisinde yetiştireceğiz. Bitki kutu içerisinde büyüdükçe biz de kutunun yüksekliğini artıracağız, ortaya çıkan boşlukları da toprak ile dolduracağız.
Malzemeler
• 6 adet 5 cm kalınlığında 15cm eninde 2,5 m uzunluğunda kalas
• 1 adet 5 cm kalınlığında 5 cm genişliğinde 3,6 m uzunluğunda tahta çubuk
• 96 adet 2,5 inç'lik (6,35 cm) uzunluğunda ağaç vidası
• 1 Adet Matkap
Tahta olarak ucuz olması açısından çam, sedir kullanabilirsiniz. Kaliteli ağaç kullanmanız kutunun dayanıklılığını artırır.
1. 5 cm kalınlık 5 cm uzunluğundaki tahta çubuğumuzu 90cm'lik 4 adet çubuk halinde keselim ve bu çubukları ilk şekilde görüldüğü üzere kare oluşturacak şekilde toprağa dikelim.
2. 5 cm kalınlık 15cm eninde olan kalaslarımızı da, 12 adet 53 cm uzunluğunda 12 adet 60 cm uzunluğunda olacak şekilde parçalara ayıralım.
3. Bu parçalar üzerindeki vida yerlerini önceden hazırlayalım. Bu işlem için matkap kullanabilirsiniz.
4. Daha sonra ilk parçaları çubuklara ilk şekilde görüldüğü üzere vidalayalım.
5. Daha sonra ikiye böldüğümüz tohumluk patatesleri zeminden 10cm derinliğe koyalım ve tahtaların yükseklik hizasına kadar üzerlerini toprak ile kapatalım. Bu süreçten sonra bitkinin yetişmesini bekleyelim.
6. Bitkinin toprak üstünde kalan boyu yaklaşık 30 cm olduğu zaman tekrar bir kat daha tahta monte edelim ve bitkinin 1/3 yüksekliğine kadar tekrar toprak dolduralım. Bu işleme kutunun yüksekliği tamamlanıncaya kadar periyodik olarak devam ederlim.
7. Kutu tam olarak bittikten bir süre sonra ilk hasadımızı alabiliriz. Bunun için en alttaki tahta parçalarının vidalarını çıkartalım. Patateslerimiz bizi orada bekliyor olacaktır. Patatesleri çıkardıktan sonra toprağı tekrar eski yerine koyalım ve tahtayı tekrar vidalayalım. Sonraki seferde (bir süre daha geçtikten sonra) bir üst kattaki tahtayı çıkartalım ve aynı işlemi tekrarlayalım. Bu şekilde kutu tamamen bitene kadar devam edebiliriz.
Notlar:
• İklim ve ortam şartları müsait olduğu takdirde hasat mevsimi sonunda kutudan toplamda 50kg civarı patates elde etmiş olabilirsiniz.
• Kutu içerisindeki patatesler, toprak içerisinde olanlara göre daha hızlı su kaybedeceklerinden dolayı normalden daha sık sulanmaları gerekmektedir. Bu patateslerinizin düzgün gelişmesi için en önemli noktalardan biridir.
• Suyu tek seferde çok fazla vermek yerine bu süreci daha sık ve az miktarlarda vermek daha kaliteli patatesler yetiştirmenizi sağlayacaktır.
• Don mevsimi gelene kadar dikey patates kutunuzdan ürün almaya devam edebilirsiniz.
• Bu kutu için kullanacağınız tahta, cinsine göre pahalıya mal olabilir. Fakat kaliteli tahtadan yapılmış kutuları birkaç yıl boyunca bozulmadan kullanabilirsiniz. Buna rağmen kalitesiz tahtadan yapılan kutular kısa süre içerisinde hava şartlarından dolayı çürümeye ve bozulmaya başlayacaktır.
• Burada anlattığımız tahta sistemi yerine patatesleriniz sert kutular içerisinde veya eski otomobil lastiklerini üst üste koyarak yetiştirebilirsiniz. Fakat bu durumda, alt kısımlardaki patatesleriniz yetişmiş olsa bile onları çıkarmak için sezon sonunu beklemeniz gerekir. Kutu sisteminde olduğu gibi alt kısımları açarak patatesleri erkenden çıkartamazsınız.
Orjinal kaynak:http://seattletimes.nwsource.com/htm...otatoes25.html
Kaynak : Ahmet ERAKMAN Ziraat Müh. SAMSUN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder