Namus Ağacı HAYIT (Vitex Agnus-Castus)

Namus Ağacı HAYIT (Vitex Agnus-Castus)

HAYIT, kışın yapraklarını döken, oldukça baharatlı bir kokuya sahip, beyaz-mor çiçekli çalımsı bir ağaççıktır. Çiçekleri yaz sonu açar ve sonbaharda minik yemişler verir. Yaprakları 5-7 yaprakçıktan oluşur. Aynı zamanda 'beşparmak otu' olarak da bilinir. Akdeniz bölgesinde bolca bulunur. Kökü, yaprakları, yemişleri şifa için, sapıysa sepet yapımında kullanılır. Hayıtın bilimsel adı Yunanca'da namus anlamına gelen agnos-castus’tan gelir.


Bir çok hastalığa iyi gelen hayıt, en çok erkeklerdeki cinsel isteği azaltmasıyla ünlenmiştir. "Namus ağacı", "rahip biberi" adları bu özelliğini anlatır. Homeros'un İlyada destanında namus simgesi olarak geçer. Hayıtın şifası için kullanımı yaklaşık 2500 yıl geriye gider. İ.Ö. 450 yılında Hipokrat'ın hayıtın yaraları iyileştirici özelliğine değinmesinden beri bu otun erkeklerde cinsel isteği azaltıcı, kadınlarda hormon dengeleyici etkisi ön plana çıkarak, kullanımı günümüze kadar gelmiştir. 1200 tarihli Fars tıp kitaplarında hayıtın 'zaptedilemez rahim enerjisi' olarak tanımlanan, isteriyi iyileştirici özelliklerine değiniliyor. Mısır'daki pazarlarda hala bu rahatsızlığa karşı satışı yapılıyor.

Almanya'da, 1930 yılında, Dr. Cerhard Madaus'un hayıt üzerine yürüttüğü ilk bilimsel araştırmalar, bu bitkinin kadınların hormon dengesi üzerindeki olumlu etkilerini onaylar. O günden bugüne hayıt, bir 'kadın otu’ olarak tanımlanmaya başlamıştır. Bilim adamları, hayıtın, vücutta hormon dengesini sağlayan hipofiz bezini düzenleyerek, hormon dengesizliğinden kaynaklanan kadın hastalıklarını iyileştirdiğini düşünüyorlar. Biz hayıtın diğer şifa özelliklerini bir kenara bırakıp kadın hastalıklarına etkisi üzerinde duracağız.



Menapozdan kansere...

- Doğal olarak yaşanan menopozun dışında ameliyat, radyasyon veya uyuşturucu kullanımının neden olduğu erken menopoz tedavisinde de kullanılır.Vücuttaki pro-jesteron üretiminin azalmasıyla ortaya çıkan rahatsızlıkları bu hormonun üretimini çoğaltarak yok eder. Menopozda görülen ter basmalarına, başdönmesine, döl yolu kuruluğuna, sinir bozukluklarına, isteriye, kabızlığa, hazımsızlığa, osteoporosis'e (kemik içlerinin koflaşarak zayıflamasına neden olan bir hastalık) iyi gelir. Rahmin ameliyatla alınmasından sonra vücudun dengelenmesine yardımcı olur.

-Adet öncesi görülen, adetin başlamasıyla kesilen, alınganlık, kızgınlık, duygusal çöküntü, göğüslerde şişme ve hassasiyet, tatlı yiyeceklere aşırı istek, kabızlık veya ishal, karın şişmesi, başağrısı gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır.

-Düzensiz adette, özellikle endometriosis (rahim içindeki salgıfi zarın bulunmaması gereken yerlerde bulunması) ve olağandışı rahim oluşumlarının bulunduğu durumlarda.

-Rahim kistlerinde; yumuşak adele dokusunda oluşan lifsi kistlerin tedavisinde.

-Bazı rahim iltihaplarında

-Projesteron ağırlıklı doğum kontrol haplarının kullanımı sonrasında adet döngüsünün düzenlenmesinde.

-Emziren annelerde süt üretimini arttırmada kullanılır. Almanya'da yapılan bir araştırmaya göre hamilelikte kullanılmasının bir sakıncası yoktur ancak 3. aydan sonra kullanımı sütün erken gelmesine neden olabilir. Sütü fazlalaştırmak için kullanılıcaksa doğum ertesi hemen hayıta başlanılır.

-Buluğ çağındaki gençlerde veya yetişkin erkeklerde görülen aknenin tedavisinde, iki-üç aylık bir kullanım sonucunda başarılı sonuçlar elde edilmiştir.

-Adet döneminde dizde oluşan ödemlerde.

-Buluğ çağında, emzirme dönemi ya da menopozda ortaya çıkan çene kemiği hastalığında.

Düzenli hayıt kullanımı östrojeni düşürür ve böylece üreme organlarındaki dokuları kanserden korur. Projesteronu arttırarak kemikleri ve rahim duvarlarını güçlendirir.

Hayıtın toplanması ve hazırlanması

Hayıt hapını, bitki ilacı satan eczanelerde, vitex agnus-castus adı altında bulabilirsiniz. Kendi ilacınızı kendiniz yapmak istiyorsanız önce hayıtı topladığınız yere dikkat etmeniz gerekir. Bitkiyi, araba yollarından ve ilaçlı tarım arazilerinden uzak yerlerden toplayın. Yemişleri toplamak için en uygun zaman Eylül ayıdır. Tentür yapımı için topladığınız yemişler önce ezilip, sonra alkolün içinde birkaç hafta bekletilir. 35-40 derecelik iyi cins votka bu iş için idealdir. 300gr. ezilmiş hayıt yemişi 1 litre alkolde en az iki hafta bekletilir. Karışımı arada bir sallamak gerekir.Tentür yapımında iki değişik görüş vardır; biri alkol-hayıt karışımını renksiz camda bir hafta güneşte bekletmek, diğeri ise karanlık, serin bir yerde birkaç hafta bekletmek. İki yöntemi de deneyip size uygun geleni yapmanızı öneririz. Bekleme süreci sonunda elde edilen bulamaç süzülür ve koyu renkli bir şişede saklanır. Bu şekilde yaptığınız ve serin bir yerde sakladığınız tentür iki-üç yıl bozulmadan dayanır. Hayıt kullanmanın bir diğer yolu da yemişlerini öğütmektir. Elde ettiğiniz tozu kapsüllere koyarak veya çay yaparak kullanabilirsiniz. Ancak yemişlerin öğütülür öğütülmez kullanılması gerekir. Aksi halde öğütülmeyle açığa çıkan bazı maddeler oksijenle temas sonucu bozulurlar.

Kullanım süresi ve dozu

Hayıt, bitkibilimciler tarafından yavaş bir ot olarak tanımlanır.Bazı araştırmalara göre iyileşme belirtileri 10 gün içinde gözükmeye başlasa da tam bir tedavi için en az 6 ay boyunca günlük kullanımı gerekir. Hastalık belirtileri tamamen ortadan kalktıktan sonra 3-6 ay daha hayıtın kullanımına devam edilmelidir. Yoksa geriye dönüş yaşanır. Akne tedavisinde üç aylık kullanımın yeterli olduğu görülmüştür.

Hayıt tentürü için doz, sabahları aç karına 40 damladır (bir damlalık dolusu). Bazı otacılar 3 damlalık dolusu kullanılmasını önerirler. Taze öğütülmüş yemişlerinden günde 3-6 kapsül veya 400mg tozundan demlenmiş çay.

Bibliyografya

-Baytop, Turan. 1999.'Türkiye'de Bitkilerle Tedavi'. Nobel Tıp Kitapevi, istanbul. -Bremness, Lesley. 1988. 'The Complete Book OfHerbs'. Dorling Kindersley. London. -Chevallier, Andrew. 1996. 'The Encyclopedia Of Medicinal Plants'. Dorling Kindersley. London.

-Hobbs, Christopher. 1990. 'Vitex, The Wo-men's Herb'. Botanica press. Santa Cruz. -Ody, Penelope. 1993. 'The Complete Medicinal Herbal'. Dorling Kindersley. London. -Tierra, Michael. 1988. ' Planetary Herbology'. Lotus Press. USA.

-Weed, Susun. 1992. 'Menopausal Years, The Wise Woman Way'. Ash Tree Publishing. NY.

Sentetik hormon tedavisine karşı hayıt


SENTETİK hormon tedavisinin 60 yıllık geçmişine baktığımızda elde edilen pek çok başarıya karşı pek çok soruna da yol açtığına tanık oluruz. Yan etkileri arasında; mide bulantısı, göğüslerde hassasiyet,vücutta sodyum ve su depolanmasından kaynaklanan kalp ve böbrek rahatsızlıkları, ender olarak rastlansa da kist oluşumları, bunalım, kilo alma, kanser, damar hastalıkları sayılabilir. Uzun süreli kullanımında ise hipofiz bezindeki hormon dengesini sağlayan alıcıların hassasiyetini azaltarak kalıcı bir zarara neden olduğu görülmüştür. Sentetik hormonların molekül yapısı vücûdun salgıladığı doğal östrojen ve projesterondan çok farklı olduğundan, hormonları dönüştürmekle görevli karaciğer onları tanımakta ve işlemekte zorlanır. Bu da uzun süreli kullanımlarda karaciğer kanseri ve rahatsızlıklarına neden olabilir. Kısa dönemli sentetik hormon tedavilerinin hastalık belirtilerini ortadan kaldırdığı yadsınamaz. Uzun süreli hormon dengesizliğinin neden olduğu ilerlemiş hastalıklarda tek çare sentetik hormon tedavisi olabilir. Bu gibi ilerlemiş durumlarda hayıtın etkisi olmaz. Böyle durumlarda sentetik hormon tedavisi kadar doğal ilaçlar konusunda da bilgili doktorlara başvurmanız önerilir. Alman doktorlar, doğal ilaçların kullanımında ve bunların araştırılmasında dünyada öncü durumundadırlar. Bu araştırmaların sonuçlarını* aşağıda özetleyebiliriz:
-Hayıt sentetik hormon tedavisine alternatif bir tedavidir.

-Hayıt, hormon dengesizliğini doğrudan hipofiz bezine etki ederek düzenler. Böylece sorunu kaynağından çözümler.

-Hayıtın kendisi bir hormon olmadığından etkisi dolaylıdır. Bu nedenle yumuşak ve yavaş bir tedavi sağlar.

-Hayıtın yan etkisi %2 gibi düşük bir orandadır. Ciltte karıncalanma dışında bir yan etkisine rastlanmamıştır. Hayıt kullanımı bırakıldığında karıncalanmanın da geçtiği gözlenmiştir.

-Hayıt, adet döngüsünün her döneminde kullanılabilinir. (Döngünün yalnızca ikinci döneminde kullanıl-masi gerektiğini söyleyenler de vardır).**

-Sentetik hormon tedavisinde emziren annelerin tedaviyi kesmeleri gerekirken, süt üretimini arttırdığından hayıt tedavisine devam edebilirler.

-Uzun süreli sentetik hormon tedavisi gerektiren bazı hastalıklara bir yıllık hayıt tedavisi yeterli gelebilir.

-Hayıtın arkasında 2000 yıllık bir deneyim ve kullanım varken, sentetik hormon tedavisinin 60 yıllık bir tarihi vardır.

-Hormon tedavisinin maliyeti hayıta göre çok yüksektir.

********************************************************************

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

********************************************************************
*Sentetik hormon tedavisiyle hayıt tedavisi Çizerine yapılan karşılaştırmalı araştırmalar i-çin bkz. Hobbs, Christopher. a.g.y. Sayfa: 53

**Bkz. Ody, Penelope. 1993. 'The Complete Medicinal Herbal'. Dorling Kindersley. Sayfa:167

http://www.bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=74