10 Şubat 2011 Perşembe

VİŞNE YETİŞTİRİCİLİĞİ

VİŞNE YETİŞTİRİCİLİĞİ


VİŞNE


Anadolu birçok meyve türünde olduğu gibi, vişnenin de anavatanı sınırları içerisinde yer almaktadır. Ülkemizde hemen hemen her bölgede vişne yetiştiriciliği yapılmakta olup, üretilen vişne derin dondurma, kurutma, meyve suyu, konserve ve reçel yapımı şeklide değerlendirilmekle birlikte dış ülkelere dondurulmuş halde ihraç edilmektedir.

Vişnede gerek üretim gerekse pazarlama yönünden herhangi bir sıkıntı yaşanmamaktadır. Vişneler4-5 yaşında verime geçerler,tam ve ekonomik olarak verime geçmeleri 8-10 yılı bulur. Ekonomik ömrü ise 20-25 yıldır. Vişneler ılıman iklimlerde çok iyi yetişmesine rağmen diğer meyvelere göre soğuk ve sıcaklara daha çok dayanmakta ve iklim değişikliklerine daha iyi adapte olmaktadır. Vişne bahçesi tesis ederken nelere dikkat etmeliyiz?

Vişne bahçesi kurarken öncelikle bahçe toprağı analiz ettirilerek vişne için uygun olup olmadığı belirlenmelidir. Yer ve yöney olarak doğal drenajı iyi donlardan ari ve kuzey rüzgarlarına kapalı olan yerler tercih edilmelidir.



ANAÇ SEÇİMİ


Toprak yapısına ve iklim koşullarına uygun anaç ve çeşit seçilmelidir. Örneğin kurak ve kireçli topraklarda idris anacı tercih edilmelidir. Verimli, derin, rutubetli ve drenajı iyi yapılmış taban arazilerde yabani kiraz kullanılmalıdır. 

ÇEŞİT SEÇİMİ

Vişne çeşitlerinde döllenme sorunu olmayıp, tek çeşitle bahçe tesis edilebilir. İkinci bir çeşidin kullanılması ise verimi daha çok arttırır. Enstitümüzde yapılan çalışmalar sonucunda,ilimiz için Menemen 1389çeşidi ile1416 ve1391 nolu Kütahya vişnesi tiplerini önerebiliriz.

DİKİM

Diğer önemli bir hususta dikim sıklığına dikkat edilmesidir. Dikim, mutlaka dikim tahtası kullanılarak yapılmalıdır. Dikimden önce arazi tesviye edilmeli ve 90cm aralıklarla dip kazanla Ağustos-Eylül ayında sürülmelidir. Kısmi taban suyu ve su birikmesi gibi problem oluşacak ise 40-50m aralıklarla hendekler oluşturulmalıdır. Fidanlar en uygun Sonbaharda dikilmeli ve dikim sırasında çukurlara bir kürek süperfosfat ile 100gr Amonyumsülfat dikim toprağına karıştırılmalıdır. Düz arazilerde dikim kare, dörtgen, satranç veya üçgen

şeklinde,meyilli arazilerde ise baklava dilimi şeklinde uygulanır Uygulanacak olan sıra arası ve sıra üzeri mesafe ise 4x4m veya3x4m olmalıdır. Dikimden sonra tepe kesiminde acele edilmemesi gerekir. Bu işler gözler iyice kabardığında yapılırsa oluşacak ilk kat dallar daha geniş açılı olur. Sert geçmeyen yerlerde az sayılardaki çöğürler(piçler) sürgün göz aşısıyla aşılanabilir .Ancak en uygun aşı durgun göz aşısıdır .Durgun göz aşısı teorik olarak temmuzun ikinci yarısından itibaren yapılabilirse de hem şaşırtılan çöğürlerde hem de o yılın çöğürlerinde ağustos sonlarına doğru yapılması pratik açıdan daha uygundur .Eğer tutmayan aşılar için ’tamir aşısı’ düşünülüyorsa aşı zamanı eylüle sarkmamalıdır.

BUDAMA

Vişne meyve türleri içerisinden az budama isteyen ağaçlardandır. Dikimden sonraki birkaç yıl içerisinde ana dallar iyice teşkil ettikten sonra yapılacak budamalar kuruyan, birbirine çapraz büyüyerek tacın içini sıklaştıran çok zayıf büyüyen ana dallarla rekabete girecek olan obur dalları,kesmekten ibaret olmaktadır. Bu tabi durumdan faydalanarak gereksiz budamalardan kaçınılmalıdır .Aksi takdirde ağaçların meyveye yatmaları gecikir. Vişne gelişim itibariyle daha çok yayvan bir taç şekli oluşturur. Vişneler genellikle modifiye lider ( değişik doruk dallı) sistem şeklinde taçlandırılır. Yaygın olarak uygulanan ise modifiye lider sistemdir. Fidanlar, tercihen 1.5-2 cm. çapında, 150-200cm. boyunda, bir yaşlı ve kuvvetli olmalıdır. Bu fidanların tepeleri 90-107cm. den vurulur. Lider haricinde seçilen 4 yan dalın ana gövde üzerinde birbirlerinden 30cm. aralıkta ve ana gövde ile aralarındaki açının 45-60° olması gerekir. Ağaçlar çiçeğe yatıncaya kadar çok az budanmalıdır. Kısaca vişne ömrü boyunca hafif budama ister.

GÜBRELEME

Vişne ağaçlarının gübrelenmesinde birçok faktör etkilidir. Ortalama değerler verilecek olursa vişne bahçelerinde özellikle ilk kuruluş devresinde dekara 2-3 ton yanmış çiftlik gübresi verilmesi ve bunun 2 yılda bir tekrarlanması ağaçların gelişmesi açısından yararlıdır. Dikimi izleyen ilk yıllarda, yani ağaçların teşekkülü esnasında çok kuvvetli gübre verilmesi sakıncalıdır. Çünkü kuvvetli vegatatif gelişme gösterir ve meyve teşekkülü gecikir. Ancak verime yatmış ağaçlarda durum farklı olup, bunlara her yıl yukarıda belirtilen çiftlik gübresi dışında yapılacak toprak ve yaprak analizleri doğrultusunda inorganik gübre verilmelidir. Yıllık yağışın 400 mm ve üzerinde olduğu yerlerde vişneyi sulamaya gerek yoktur. Ancak bu yağışların altında ki yerlerde ise yılda 2–3 kez sulama yapılması vegetatif ve generatif gelişme açısından yararlı olacaktır.

HASAT

Vişneler hasat olgunluğuna geldikleri zaman toplanmalıdır. Bu ise, meyvenin normal irilik, rengini ve çeşide özgü tad ve aromasını alması demektir. Şurası çok iyi bilinmelidir ki, bu türlerde meyveler hasat zamanına doğru iriliklerini büyük ölçüde artırmakta ve böylece verim miktarı % 35-40 artmaktadır. Ekonomik düşünceden dolayı, vişneler genellikle bir defada hasat edilirler ve yine genellikle el ile ve sapları ile beraber toplanırlar. Toplama esnasında meyve dalcıkları kırılmamalıdır. Toplanan meyveler 3-5 kg.lık sepet veya kovalara konur ve ambalaj yerlerine böyle gönderilir.

HAZIRLAYAN: 

MERAL ASLAY

ZİRAAT MÜHENDİSİ











VİŞNE YETİŞTİRİCİLİĞİ

VİŞNENİN EKOLOJİK İSTEKLERİ

İklim İstekleri 

Kiraz yetiştiriciliğinde iklim faktörlerinden en önemlisi sıcaklıktır. Çiçek tomurcukları –2,4 °C’ ye kadar dayanabildikleri halde, açmış çiçekler –2°C’ de donarlar. Vişnelerin odunsu kısımları ise –40 °C’ ye kadar dayanabilirler. Vişneler düşük sıcaklıklara kirazlardan daha fazla dayanırlar. İlkbaharda çiçeklenme kirazlardan daha sonra olduğu için vişne çiçeklerinin ilkbahar geç donlarından zarar görme olasılığı daha düşüktür.

Kirazlar için kış dinlenme istekleri vişnelerden daha önemli olup, dinlenmeden çıkabilmeleri için yeterli kış soğuğu almaları gerekmektedir. Soğuklama ihtiyaçları karşılanmamış kirazların çiçeklenmelerinde gecikme ve düzensizlikler görülmektedir. Lambert, Napolyon ve Bing gibi yüksek soğuklanmaya ihtiyaç gösteren kiraz çeşitlerinde daha belirgindir. Kirazlarda kış dinlenme isteklerini yeterince karşılayamayışı döllenme yönünden de sorun yaratmaktadır. Çünkü, ılık geçen kışlardan sonra, düşük soğuklama ihtiyacı gösteren çeşit, yüksek soğuklama ihtiyacı gösteren çeşitten daha erken çiçeklendiğinden, bu iki çeşit birbirini tozlayıp dölleyemezler. Vişneler ise, kendine verimli olduğu için, bu konuda bir sorun yoktur. Genel olarak kiraz ve vişnelerde +7,2 °C’ nin altında soğuklama süresi 1100-1700 saattir. 
Kiraz ve vişne yetiştiriciliğinde, yağışın yıl içinde düzenli olarak yayılması en uygun olanıdır. Genel olarak 600 mm yağış alan yerlerde kiraz, 400 mm yağış alan yerlerde ise vişne yetiştiriciliği sulamaya gerek kalmadan yapılabilir. Kiraz ve vişnelerde çiçeklenme ve meyve oluşumu esnasında havaların yağışlı gitmesi istenmez. Çünkü çiçeklenme zamanında yoğun yağmur döllenmeyi güçleştirir ve mantar zararının artmasına neden olur. Yine meyve olgunlaşması esnasında yağabilecek yağmur meyvelerin çatlamasına neden olarak, Pazar değerini düşürür.

Toprak İstekleri 
İyi drene edilmiş, derin, havalanabilen ve yaz aylarında düzenli olarak sulanabilen topraklar kirazlar için en uygun topraklardır. İyi drenaja sahip olmayan fakir topraklarda ağaç zayıf gelişir ve seyrek meyve dalları meydana gelir. Yine kuru topraklarda meyveler küçük kalır. Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde kökler yüzlek kalır ve ağacın gelişimi yavaş olur. Bu gibi durumlarda ise ağacın kuraklık ve dondan etkilenme riski artar.
Vişneler ise, toprak açısından daha toleranslıdır. Vişneler kuru, kumlu veya kireçli topraklarda da yetiştirilebilirler. Özellikle idris anacının kullanıldığı yerlerde vişnelerin kuraklığa dayanmaları artar. Vişne için de en ideal toprak kiraz yetiştiriciliğine uygun olan topraklardır.

Vişne Çeşitleri 
Yetiştiriciliği önerilen iki vişne çeşidi olup, ikisi de kendine verimlidir. Herhangi bir döllenme problemi yoktur.
Kütahya : 
Çok geç, meyvesi yuvarlak, çok iri (6,79 g), koyu morumsu-şarabi renkte, çok sert, çok sulu, az lifli ve çok iyi kalitelidir. Ağaçları çok verimli olup, hiç meyve çatlaması yapmaz.
Montmorency : 
Geç mevsim, meyvesi yuvarlakça, orta iri (4,62 g), kırmızı renkli, orta sert, sulu ve kalitelidir. Ağaçları çok verimli olup, hiç meyve çatlaması yapmaz.

KİRAZ ve VİŞNE BAHÇESİNDE UYGULANAN KÜLTÜREL ve TEKNİK İŞLEMLER

Bahçe Tesisi 
Kapama kiraz ve vişne bahçesi tesis ederken, özellikle kirazlarda iyi bir dikim planlaması gerekmektedir. Vişnelerde döllenme sorunu olmadığından tek çeşitle de bahçe tesis edilebilir. Ancak ikinci bir çeşit verimi daha çok arttırır. Kirazlar kendine kısır olduğundan ana çeşitler, dölleyici çeşitten hiçbir zaman iki sıradan fazla uzakta olmamalıdır. Bu ilkeyi dikkate alarak gerek döllenme gerekse hasat ve pazarlama kolaylıkları için; bahçeye erkenden geçe doğru olacak şekilde en az 4-5 çeşit, hatta en iyisi de 7-8 çeşit dikilmelidir.
Dikim aralıklarını toprak durumu, anaç, sulama ve gübreleme gibi koşullar belirler. Ancak genel olarak kullanılan dikim aralıkları, yabani kiraz üzerine aşılı kirazlarda 8 x 8, 8 x 6 veya 7 x 7; idris üzerine aşılı kirazlarda 6 x 6, 5 x 6; Stockton Morello klon anacı üzerine aşılı kirazlarda ise 3 x 4 m’ ye kadar düşmektedir. Vişne çöğürü üzerine aşılı vişnelerde 4 x 4, 3 x 4 m olmaktadır.

Sulama 
Yıllık yağışın 600 mm ve üzerinde olduğu yerlerde kirazı 400 mm ve üzerinde ise, vişneyi sulamaya gerek yoktur. Ancak bu yağışların altında ki yerlerde ise yılda 2 – 3 kez sulama yapılması vegetatif ve generatif gelişme açısından yararlı olacaktır.

Gübreleme 
Kiraz ve vişne bahçelerinde özellikle ilk kuruluş devresinde dekara 2-3 ton yanmış çiftlik gübresi verilmesi ve bunun 2 yılda bir tekrarlanması ağaçların gelimesi açısından yararlıdır. Dikimi izleyen ilk yıllarda, yani ağaçların teşekkülü esnasında çok kuvvetli gübre verilmesi sakıncalıdır. Çünkü kuvvetli vegatatif gelişme gösterir ve meyve teşekkülü gecikir. Ancak verime yatmış ağaçlarda durum farklı olup, bunlara her yıl yukarıda belirtilen çiftlik gübresi dışında yapılacak toprak ve yaprak analizleri doğrultusunda inorganik gübre verilmelidir.

Budama 
Kiraz ve vişneler taçlarının gelişimi açısından farklılıklar gösterir. Kiraz çeşitleri genellikle dikili büyüyen bir taç oluştururken, vişne çeşitleri daha yayvan bir taç şekli oluşturur. Bu nedenle kirazlar için piramit veya modifiye lider (değişik doruk dallı) sistem uygulanırken, vişneler genellikle modifiye lider ( değişik doruk dallı sistem şeklinde taçlandırılır. Yaygın olarak uygulanan ise her ikisinden de modifiye lider sistemdir. Modifiye lider sisteminde genel esaslar elma ve armuttakinin aynısıdır. Ancak kirazlarda, çatal dalların yarılmaya hassasiyeti nedeniyle kuvvetli çatı dalların oluşturulmasına özel bir dikkat göstermek gerekir.


Fidanlar, tercihen 1.5-2 cm. çapında , 150-200cm. boyunda, bir yaşlı ve kuvvetli olmalıdır. Bu fidanların tepeleri 90-107cm. den vurulur. Lider haricinde seçilen 4 yan dalın ana gövde üzerinde birbirlerinden 30cm. aralıkta ve ana gövde ile aralarındaki açının 45-60° olması gerekir. Çatı teşekkül ettikten sonra, ağaçlar çiçeğe yatıncaya kadar çok az budanmalıdır. Özellikle genç kiraz ağaçlarında dalların yukarıya doğru gelişme eğilimi vardır. Bu bakımdan yan dalların gelişmesine özel bir dikkat göstermek gerekir. Kısaca gerek kiraz gerekse vişne ömrü boyunca hafif budama ister. 

Kimyasal Mücadele 
İlk ilaçlama çiçekler tek tük açtığı zaman başlar. İkinci ilaçlama ise çiçeklerin tümü açtığında yapılır. Monilyaya karşı etkili maddesi, formülasyonu ve kullanma oranı aşağıda belirtilen ilaçlardan birisi ile kimyasal mücadele uygulanır.

Eklenti 7033
Kiraz Sineği Konukçuları kiraz ve vişne, ara konukçusu hanımeli ( Lomicera ) türleri olan; kiraz sineğinin ergini 4-5mm. Boyunda, thorak (göğüs) siyah renkte, kanatlar şeffaf, 4 adet mavimsi- siyah bant bulunur. Yumurtaları ince, uzun, beyaz renkte, larvalar bacaksız tipte ve krem beyazı renginde, pupası fıçı pupa tipindedir.

Kimyasal Mücadele 
Meyvelere ben düştüğü devre ilaçlamaya başlamak için uygun bir dönemdir. Bu gözlem en erkenci çeşide göre yapılmalıdır. Bu uygun yöntem bahçelere sarı yapışkan vizüel tuzaklar asarak ilk ergin çıkışına göre ilaçlama yapmaktır.
Hastalık tuzak kontrolleri ile ikinci veya üçüncü bir ilaçlamaya gerek olup olmadığı saptanmalıdır. Kiraz Sineğine karşı etkili maddesi, formülasyonu ve kullanma oranı aşağıda belirtilen ilaçlardan birisi ile kimyasal mücadele uygulanır. Son ilaçlama ile hasat arasındaki minimum süreye titizlikle uyulmalıdır.

Eklenti 7034

HASAT, TASNİF ve AMBALAJ

Hasat 
Kiraz ve vişneler hasat olgunluğuna geldikleri zaman toplanmalıdır. Bu ise, meyvenin normal irilik, rengini ve çeşide özgü tad ve aromasını alması demektir. Şurası çok iyi bilinmelidir ki, bu türlerde meyveler hasat zamanına doğru iriliklerine büyük ölçüde artırmakta ve böylece verim miktarı % 35-40 artmaktadır. Ekonomik düşünceden dolayı, bazı çok erken olgunlaşan çeşitler istisna edilirse, kiraz ve vişneler genellikle bir defada hasat edilirler ve yine genellikle el ile ve sapları ile beraber toplanırlar. Toplama esnasında meyve dalcıkları kırılmamalıdır. Toplanan meyveler 3-5 kg.lık sepet veya kovalara konur ve ambalaj yerlerine böyle gönderilir.

Tasnif ve Ambalajlama 
Özellikle kirazlar pazara arz edilirken ekstra, I. sınıf ve II. sınıf olmak üzere üç sınıfa ayrılırlar. Çapı 20 mm’ den aşağı olmayan, şekil ve renk yönünden tamamen birbirine benzeyen en üstün meyveler extra sınıfa girerler. Yine iyi kaliteli olmakla birlikte şekil, renk ve gelişme bakımından hafif özürlü çapı en az 17 mm olanlar I. sınıfa girerler. Seçilen bu meyvelerden arta kalan ancak yinede taze, sağlam, yarasız, lekesiz, çatlak olmayan meyveler II. sınıfa girerler. Bunlarda büyüklük aranmaz.
Bu şekilde seçilen kirazlar, 5 – 10 kg’ lık sepet kutular veya 30 x 50 cm boyutlarında ki tablalara konularak pazara arz edilir. Ambalaj kaplarının hafif, temiz ve yeni olmaları gerekir. 






Vişne ve Faydaları


Diğer İsimleri: Ekşi kiraz, Prunus cerasus, Sour cherry, Griottier
Vişne: Gülgiller familyasından; Nisan-Mayıs aylarında beyaz renkli çiçekler açan, 2-9 metre boyunda bir ağaç ve meyvesidir. Yaprakları parlak, tüysüz ve kısa saplıdır. Meyve; açık veya koyu kırmızı renkli ve ekşi lezzetlidir. Ev ilaçlarında; gövde kabukları, meyvesi ve meyve sapları kullanılır. Her iklim koşulunda yetişmekte olan vişne ülkemizin de her bölgesinde yetiştirilmektedir.
Kiraza benzeyen ve tadı kiraz tadından daha ekşi olan bir meyvedir. Tam bir vitamin ve mineral deposu olan vişne, A ve C vitaminleri ile sodyum, potasyum, kalsiyum ve fosfor mineralleri açısından zengindir. Vişne yüksek oranda beta-karoten, E vitamini gibi güçlü antioksidanlar içerir. Kiraz vişne ile benzer özellikler taşır.
Vişnenin Faydaları
  • İshali keser.
  • Ateşi düşürür.
  • İdrar söktürür.
  • Ağrıları dindirir.
  • Susuzluğu giderir.
  • Öksürüğe iyi gelir.
  • İltihap gidericidir.
  • Mikrop öldürücüdür.
  • Vücuda rahatlık verir.
  • Kan basıncını düzenler.
  • Damar sertleşmesini önler.
  • Hafıza gelişimi için faydalıdır.
  • Uyku düzensizliğinde faydalıdır.
  • Vücudu ve mideyi kuvvetlendirir.
  • Sindirim sistemi sağlığı için yararlıdır.
  • En yüksek antioksidan içeren besinler arasındadır.
  • Kas ağrılarının hafifletilmesinde olumlu etkileri bulunur.
  • Eklem kireçlenmeleri ve gut hastalığında rahatlatıcıdır.
  • Kanser riskini azaltır. Vişnede bulunan antosiyanin kolon kanseri olasılığını azaltır.
  • Mide ve karaciğerin düzenli şekilde çalışmasına yardım eder.sifalibitkileriniz.com
  • Vücutta biriken fazla suyun dışarı atılmasını sağlaması vişne yararları arasındadır.
  • Kanser ve kalp hastalıklarının oluşumuna engel oluyor; yaşlanma sürecini yavaşlatıyor.
  • Kırmızı-bordo renklerini veren antioksidan antoksiyanin maddesi vücudun bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
Vişne Nasıl Kullanılır? Meyvesi, meyve sapları ve vişne ağacının kabukları kullanılır. Vişne reçeli ve vişne suyu farklı tadıyla severek tüketilen besinlerdir. Tıbbi açıdan kabukları ateş düşürücüdür. Sapları ise idrar söktürücü olarak kullanılır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vişne reçeli

Bayılırım vişne reçeline, özellikle tek başına kolay kolay yenemeyecek bir meyvenin şekerle buluşmasının sonucu ortaya çıkan bu enfes tad büyülüyor beni.
Vişne reçelini illaki çekirdeklerini çıkararak yapmanıza gerek yok vaktiniz az yada vişneleriniz neredeyse bozulmak üzereyse sadece saplarından ayırarak iyice yıkamanız yeterli. Yalnız ilk başta fazla sulanmayacağı için içine 1 su bardağı su ilave etmenizi tavsiye ederim.


Malzemeler:
1 kg şeker
1 kg vişne
yarım limon
Yapılışı:
Vişneleri güzelce yıkayıp, saplarını ayıklayın. Kıvrılmış bir tel yardımıyla çekirdeklerini çıkarın. Bir tencereye bir kat vişne, bir kat şeker olacak şekilde döşeyin ve bir gece bekletin. Ertesi sabah vişneyi kendi suyuyla ocağa oturtun ve reçel kıvamını alıncaya kadar kaynatın. Ocaktan almaya yakın limon suyunu ekleyip bir taşım daha kaynatın ve ocaktan alın.Ilınınca kavanozlara paylaştırın ve sıkıca ağzını kapatın.






Kaynak: Tarım Bakanlığı Çiftçi Broşürleri

ağaçlar.net
bahcesel.com
http://www.mutfaksirlari.com/

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
back to top