Biber soframızda taze olarak kullanıldığı gibi, etli ve zeytin yağlı yemekleri de yapılır. Biber kızartması yaz aylarında en çok aranan yemekler arasındadır. Salçalık biberlerden yapılan biber salçası da yemeklere renk ve tad verir. Ayrıca tatlı ve acı biberlerden yapılan turşusu da sevilerek tüketilir. bölgelerimize göre çeşitli şekillerde hazırlanmış toz biberler de yemeklerde kullanılır. Toz halinde kullanılan biberlerin üretim miktarı taze üretime göre daha fazladır. Bunların dışında kış aylarında kullanılmak üzere tatlı, acı dolmalık biberler ipe dizilerek kurutulur ve değişik şekillerde yemeklik olarak değerlendirilir. Son yıllarda özellikle acı biberlerden elde edilen biber suyu sanayide geniş ölçüde kullanım sahası bulmuştur.
Ülkemizde üretilen biberlerden sınırlı bir miktarı taze, turşu, salça, kurutulmuş halde veya kırmızı toz biber, közlenmiş biber olarak ihraç edilir. Taze olarak ihraç edilen biber miktarı yıllara göre önemli ölçüde değişebilmektedir. Ortalama olarak yılda 100 bin ton civarında taze biber ihracatı yapılmaktadır. Sanayide kullanılan turşu, salça, kurutulmuş ve kırmızı toz biberle birlikte toplam biber ihracatımız 200-250 bin ton civarındadır. Toplam biber üretimimiz de yıllara göre değişmektedir. Ortalama olarak 350 bin ton dolmalık, 800 bin ton civarında da uzun sivri biber üretimimiz vardır. Ege, Marmara, Güney ve Güneydoğu Anadolu ile Karadeniz bölgeleri önemli biber üretim bölgelerimizdir.
İklim ve Toprak İsteği:
Biberin optimum sıcaklık isteği 20-25 C’dir. Tohumların çimlenmesi için minimum sıcaklık 8-10 C’dir. Bitkiler. 5 C’ye kadar hayat fonksiyonlarını sürdürür. Yalnız 8 C’den sonra çiçek tomurcuklarının oluşumu durur. Bitkilerde 0 C’de donma ve altındaki sıcaklıklarda ölüm meydana gelir. 35C’nin üstündeki sıcaklıklarda bitki gelişmesi ve büyümesi çok yavaşlar. 45C’de büyüme tamamen durur. Yüksek sıcaklıklarda meyvelerde acılaşma başlar.
Biberlerin gün uzunluğuna karşı nötr oldukları, bununla beraber, ışık şiddetinden kısmen hoşlandıkları görülür. Işık yoğunluğunun düşmesi ile bitkiler bol yapraklı bir görünüm kazanır. Çiçek tomurcuklarını oluşumu durur, meyve verimi azalır. Buna karşın ışık şiddetinin artması meyve teşekkülünü hızlandırır.
Biber ışık, sıcaklık yanında nemden hoşlanır. Kuru bir ortamda iyi gelişmez. Hava neminin %60-65 civarında olmasını arzu eder. Biber hiçbir zaman susuz bırakılmamalıdır. Toprakta devamlı %65-70 nem bulunmalıdır. Sudan hoşlanması yanında, fazla suya kökler hassastır, çabuk çürür ve hastalanır. Suyun azalması ile meyveler küçük kalır, irileşmez. Çiçek silkmeleri görülür. Aynı durum suyun düzgün verilmemesi, yani bir bol sulamadan sonra bitkiyi uzun süre susuz tutup tekrar bol su vermekle de ortaya çıkar.
Genelde toprak istekleri fazla değildir. Kökler narin yapıda olduklarından ağır, killi, havasız, su tutan topraklarda yetişmez. Buna karşın kumlu topraklarda, su ve besin maddesi temin edildiğinde sonuç olumludur. Biberler tınlı-kumlu, tınlı-hafif killi, organik maddesi zengin topraklar üzerinde en iyi gelişmeyi ve verimi verir. Toprak pH’sının 6.0-6.5 olmasını ister
Biber ışık, sıcaklık yanında nemden hoşlanır. Kuru bir ortamda iyi gelişmez. Hava neminin %60-65 civarında olmasını arzu eder. Biber hiçbir zaman susuz bırakılmamalıdır. Toprakta devamlı %65-70 nem bulunmalıdır. Sudan hoşlanması yanında, fazla suya kökler hassastır, çabuk çürür ve hastalanır. Suyun azalması ile meyveler küçük kalır, irileşmez. Çiçek silkmeleri görülür. Aynı durum suyun düzgün verilmemesi, yani bir bol sulamadan sonra bitkiyi uzun süre susuz tutup tekrar bol su vermekle de ortaya çıkar.
Genelde toprak istekleri fazla değildir. Kökler narin yapıda olduklarından ağır, killi, havasız, su tutan topraklarda yetişmez. Buna karşın kumlu topraklarda, su ve besin maddesi temin edildiğinde sonuç olumludur. Biberler tınlı-kumlu, tınlı-hafif killi, organik maddesi zengin topraklar üzerinde en iyi gelişmeyi ve verimi verir. Toprak pH’sının 6.0-6.5 olmasını ister
Gübrelemenin Yapılması:
Tarlada biber tarımının 3-4 yılda bir, serada ise 2-3 yılda bir aynı yere getirilmesi gerekir. Oysa peş peşe aynı yerde biber yetiştiriciliği yapılabilir. Biberden önce Leguminosae (baklagiller), Cruciferae (lahanagiller), Umbelliferae (şemsiyegiller) familyasından bir bitki gelmesinde bir sakınca yoktur. Bu bitkiler bibere iyi bir toprak bırakır.
Biber topraktaki organik maddeden hoşlanır. Dekara 3-5 ton yanmış ahır gübresinin tarla hazırlığı sırasında toprağa karıştırılmasında fayda vardır. Ayrıca dekara 15-20 kg azot, 8-10 kg fosfor, 20-25 kg potasyum ve 8-10 kg kalsiyumlu ticari gübre verilmelidir. Azotun %50’si dikim öncesi toprak işlemede, %25’i ara çapada, geri kalan %25’i de çiçeklenmeden önce, fosforun tamamı dikim öncesi toprak işlemede, potasyumun %60-65’i dikim öncesi toprak işlemede, geri kalan %35-40’ı ise çiçeklenme öncesinde toprağa verilmelidir. Kalsiyum azotlu gübre formunda verilmelidir. Toprağın kumlu ve hafif yapıda olması gübre ihtiyacını artırır.
Yetiştirme Tekniği:
kaynak: gap.gov.tr
Biber yetiştiriciliğinin esasını fide yetiştirilmesi alır. Biber tarlaya direkt tohum ekimi ile üretilirse de bu uzun zaman alan bir iştir. Bu bakımdan biberde önce fideleri yetiştirmek, sonra fideleri yetiştirme yerine dikmek adet olmuştur. Fide yetiştiriciliği sıcak, ılık yastıklarda veya serada yapılır. 1000 adet sağlıklı fide elde etmek için 1 metrekareye 8 g tohum atılır. Yastıklara ekimde 10 cm sıra arası mesafede 1-2 cm sıra üzeri mesafede tohumlar tek tek atılır. Derinlik 1-3 cm’dir. Tohumların üzeri kapatılır ve sulanır. 5-10 gün arasında bitkiler toprak üzerine çıkar. Fideler 1-2 gerçek yapraklı olduğu dönemde 4-6 cm üzerinden seyreltilir, 7-8 yapraklı dönemlerinde esas yerlerine dikilmek üzere çıkartılır. Çıkartmadan 1-2 gün önce yastık sulanır. Sıra arası ve üzerinden toprak kesilerek ve fide küreği ile fidelerin kökleri toprakları dökülmeden ve kökler gevşetilmeden alınıp kasalara konur. Dikim yerine itina ile taşınır. Sonra açılan çukurlara dikilir.
Biber fidesi şaşırtmadan pek hoşlanmaz. Bu bakımdan fide sökülüp dikilmesi sırasında dikkatli davranılmalıdır. Bu bakımdan son yıllarda gerek yastıklarda gerek serada fide üretirken çeşitli saksılar kullanılmaktadır. Saksıların çapı 7-10 cm’dir. Her saksıya 2-3 adet tohum atılır. Bitkiler toprak üzerine çıkıp 1-2 yapraklı olduğu dönemde sağlıklı bir fide bırakılır, diğerleri kesilerek imha edilir. Böylece her saksıda bir bitki kalır.
Biberin fide üretimi sırasında topraktaki mantar ve bakterilerin hücumuna uğrayarak hemen kök boğazı çürüklüğü ve kök zararlanmaları meydana gelir. Bu bakımdan saksılara veya yastıklara konacak harç toprağının dezenfekte edilmesi gerekir. Ayrıca 10-15 günde bir fidelerin mantar ve bakteriyel hastalıklara karşı ilaçlanması yapılır. Saksıda fide üretimi, esas yerine dikimde, fidelerin zararlanmasını büyük ölçüde önler. Dikimde yapılan hatalar ilerde büyük ölçüde bitki kaybına ve verimin düşmesine yol açar.
Tarlada fidelerin yerlerine dikilmeleri için toprağın 20-30 cm derinlikte iyice işlenmesi ve ufalanması gerekir. Sulama salma olarak yapılıyorsa, suyun bitki kök boğazına değmesi arzu edilmez. Kök boğaz hastalıkları meydana gelir. Suyun sızarak verilmesinde fayda vardır. Bu bakımdan biberler tahtaya ve masuralara dikilmelidir. Tarla sürüldükten sonra tahta ve masuralar yapılır. Tahtalar 80-120 cm, masuralar 40-60 cm genişliktedir. Tahtalar 2-4 sıra, masuralara tek veya çift fide dikimi yapılır. Fideler arasında sıra arası 60-80 cm, sıra üzeri 30-50 cm’dir.
Serada daha çok masura sistemi kullanılır. Tek veya çift sıra dikimi yapılır. Tek sıra dikilenlerde sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30 cm’dir. Dekara 4200 adet bitki dikilir. Çift sıra dikimlerde masura genişliği 60 cm, iki masura arası 80 veya 100 cm olup, 60 cm masura genişliğinin iki yanına fideler dikilir ve fide arası mesafesi 30x50x80 cm’dir. Böylece tek sıraya karşın dikilen fide sayısı artar. Böylece dekara 5300 fide dikilebilir. 30x50x100 cm olduğunda ise fide sayısı azalır ve 4000 adet olur
.
Saksılı dikimlerde saksının 2/3’ü toprak içine konur. 1/3’lik kısmı toprak dışında kalır. Bu topraktaki mantari enfeksiyonlara karşı kök boğazını korur. Plastik torbada, altı yırtılır ve bu kısım toprakla temasa getirilir. Dikim torba ile yapılır. Böylece köklerde hiçbir zedelenme meydana gelmez.
Bitkilerin dikiminden 10-15 gün sonra bir boğaz çapası yapılır. Eğer fideler tahta ve masuralara dikilmiş iseler bu çapalama ile beraber arklar açılır ve sulama için imkan hazırlanır. Bu çapadan ve sulamadan sonra bitkilerde hızlı bir büyüme meydana gelir. Bundan sonraki işlem sulama ve çapa yapmaktan ibarettir. Biberlerin susuz kalmamasına özen gösterilmelidir.
Biberde verimliliğe en etkin faktör iklim ve beslenme durumudur. Işık, sıcaklık ve nemin iyi ayarlanması yanında, verilecek su ve gübre miktarı, meyve ile dallar ve yapraklar arasında iyi bir korelasyon yaratır. Bitkinin genç döneminde fazla meyve koparılmalıdır. Baştan itibaren bitkinin meyve ile yorulması bitkinin ömrünü azaltır. Budamadan çok uç alma ile yan dal sayısının artırılması çiçeklenmeyi ve meyve tutumunu artırır. Bitkide en az 3-4 ana dal bulunmalıdır. Ana dal sayısı bitki yaşlandıkça 7-8’e kadar çıkartılabilir. Fazla ana dal verimi olumsuz yönde etkiler ve ürünün erkenciliğini geciktirir.
Şeklin bozulması, rengin açılması, güneş yanıkları en belirgin kalite bozukluklarıdır. Sivribiberlerin düzgün olması, fazla eğrilmemesi istenir. Dolma biberler 3-4 loplu olmalıdır. Taze biberde kızarma belirtileri, rengin bozulmasına ve kalitenin düşmesine neden olur. Ayrıca meyve üzerinde mantari, bakteriyel kökenli çürümeler arzu edilmez. Meyvelerin istenen büyüklüğü almaması başlıca kalite hataları arasındadır.
Hastalıkla ve zararlı mücadelesiEn garantili yol fusariuma dayanıklı çeşitleri yetiştirmektedir. Diğer yandan biber yetiştirmede toprağın mümkünse formaldehit veya tavsiye edilecek diğer bir ilaçla dezenfekte edilmesi ayrıca temiz tohum ve fide kullanmak uygun bir münavebe planı tatbik etmek ve yetiştirmede bakım işlerine önem verilerek bitkileri sağlam ve kuvvetli olarak büyütmektir.
3. Çökerten Hastalığı
Hastalık fideliklerdeki körpe fidelerde daha çok görülür. Fidelikte yer yer sararmalar ve fidelerin toprak yüzeylerine devrildikleri görülür. Sonuçta bu devrilen fideler kurur. Gerekli tedbirler alınmazsa önce yer yer görülen hastalık bütün fideliği sarar. Hastalığa yakalanmış fidelerin kökleri esmer veya kahverengi bir hal alır.
Mücadelesi
Hastalık sık ekim ve fazla sulama dolayısıyla süratle boya kaçan cılız fidelerde daha çok görüldüğünden bunlara dikkat edilerek hareket edilmelidir.
Fideleri soğuk havalarda üşütmemeye dikkat edilmelidir.
Her yıl fide toprağını değiştirmeli ve ekimden önce düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Kimyasal maddelerle bu arada Spergon Arasan Cerason Graminon Agrosan ve Dithane gibi ilaçlarla tohumlar ekimden önce dezenfekte edilmelidir.
4. Phytophtora Capcici
Bitkinin kök boğazından yüzük şeklinde siyahlaşma olarak görülür. Bitkide solgunlaşma ve ani ölümler yapar. Bu hastalığa karşı tedbir olarak sağlıklı tohum kullanmak ve fide yetiştirmek derin dikimden kaçınmak sırta dikim yapmak ve kök boğazına gelmeyecek şekilde sulama yapmak gerekir.
5.2. Biber Zararlıları ve Mücadelesi
1. Danaburnu
Özellikle körpe fidelerin köke yakın boğaz kısımlarından kemirerek kurumalarına sebep olur. Fideliklerde ve yeni gübrelenmiş tarla ve bahçelerde görülür.
Mücadelesi
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
3. Çökerten Hastalığı
Hastalık fideliklerdeki körpe fidelerde daha çok görülür. Fidelikte yer yer sararmalar ve fidelerin toprak yüzeylerine devrildikleri görülür. Sonuçta bu devrilen fideler kurur. Gerekli tedbirler alınmazsa önce yer yer görülen hastalık bütün fideliği sarar. Hastalığa yakalanmış fidelerin kökleri esmer veya kahverengi bir hal alır.
Mücadelesi
Hastalık sık ekim ve fazla sulama dolayısıyla süratle boya kaçan cılız fidelerde daha çok görüldüğünden bunlara dikkat edilerek hareket edilmelidir.
Fideleri soğuk havalarda üşütmemeye dikkat edilmelidir.
Her yıl fide toprağını değiştirmeli ve ekimden önce düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Kimyasal maddelerle bu arada Spergon Arasan Cerason Graminon Agrosan ve Dithane gibi ilaçlarla tohumlar ekimden önce dezenfekte edilmelidir.
4. Phytophtora Capcici
Bitkinin kök boğazından yüzük şeklinde siyahlaşma olarak görülür. Bitkide solgunlaşma ve ani ölümler yapar. Bu hastalığa karşı tedbir olarak sağlıklı tohum kullanmak ve fide yetiştirmek derin dikimden kaçınmak sırta dikim yapmak ve kök boğazına gelmeyecek şekilde sulama yapmak gerekir.
5.2. Biber Zararlıları ve Mücadelesi
1. Danaburnu
Özellikle körpe fidelerin köke yakın boğaz kısımlarından kemirerek kurumalarına sebep olur. Fideliklerde ve yeni gübrelenmiş tarla ve bahçelerde görülür.
Mücadelesi
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
Mücadelesi
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
Mücadelesi
Bitkilerde kesilme görülür görülmez 100 kg kepeğe bileşiminde %40 Aldrin bulunan ilaçtan 1600 gr ilavesi ile hazırlanmış yemlerden bir dekara 6-7 kilo hesabı ile fidelerin diplerine serpilmelidir.
3. Emici Böcekler
Bitkilerin öz suyunu emerek gelişmeyi aksatır ve fazlalaştıkça daha büyük zararlar yapar.
Mücadelesi
Zararlılar görülür görülmez Fentihon Dimethoate Carbarly gibi ilaçlarla tarifnamesine göre mücadele yapılmalıdır.
4. Kök Ur Nematodu
Bitki köklerinde urlar meydana getirerek köklerin normal vazife görmelerine engel olur. Sonuçta bitki solar ve ölür.
Mücadelesi
Tohum ekimi veya fide dikiminden 3-4 hafta önce enjektörle pulluk veya çapa ile açılan çizgilere dekara 40 litre hesabı ile DD veya dekara 22 litre hesabı ile EDB veya uzmanların tavsiye edeceği diğer ilaçlar verilmelidir. İlaçlamadan başka kültürel tedbirler arasında uygun bir münavebe planının uygulanması başta gelir.
6. HASAT
Haziran sonu-Temmuz ayı başlarında hasata başlanıp genelde Ekim ayı ortalarında hasat son bulur toplam 9-15 defa hasat yapılır. Hasat işlemi genelde haftada bir yapılır.
7. VERİM VE MALİYET
Verim
Şanlıurfa yöresinde çiftçi koşullarında ortalama verim 1786 kg/da’dır.
Maliyet
Makine işgücü 1.61 sa/da insan işgücü 178.37 sa/da olarak belirlenmiştir.
%2.6 Gamma BHC içeren preparatların 400 gr veya %40 Aldrin WbP.’den 150 gr 10 kg kepeğe karıştırılır ve hafifçe nemlendirilir. Akşam üzeri ilaçlanacak alan sulanarak hazırlanmış zehirli kepekli yem dekara 5 kilo hesabı ile muhtelif yerlere serpilir.
2. Agrotisler
Danaburnu gibi özellikle genç bitkilerin boğaz kısımlarından keserek büyük zarar yaparlar.
Mücadelesi
Bitkilerde kesilme görülür görülmez 100 kg kepeğe bileşiminde %40 Aldrin bulunan ilaçtan 1600 gr ilavesi ile hazırlanmış yemlerden bir dekara 6-7 kilo hesabı ile fidelerin diplerine serpilmelidir.
3. Emici Böcekler
Bitkilerin öz suyunu emerek gelişmeyi aksatır ve fazlalaştıkça daha büyük zararlar yapar.
Mücadelesi
Zararlılar görülür görülmez Fentihon Dimethoate Carbarly gibi ilaçlarla tarifnamesine göre mücadele yapılmalıdır.
4. Kök Ur Nematodu
Bitki köklerinde urlar meydana getirerek köklerin normal vazife görmelerine engel olur. Sonuçta bitki solar ve ölür.
Mücadelesi
Tohum ekimi veya fide dikiminden 3-4 hafta önce enjektörle pulluk veya çapa ile açılan çizgilere dekara 40 litre hesabı ile DD veya dekara 22 litre hesabı ile EDB veya uzmanların tavsiye edeceği diğer ilaçlar verilmelidir. İlaçlamadan başka kültürel tedbirler arasında uygun bir münavebe planının uygulanması başta gelir.
6. HASAT
Haziran sonu-Temmuz ayı başlarında hasata başlanıp genelde Ekim ayı ortalarında hasat son bulur toplam 9-15 defa hasat yapılır. Hasat işlemi genelde haftada bir yapılır.
7. VERİM VE MALİYET
Verim
Şanlıurfa yöresinde çiftçi koşullarında ortalama verim 1786 kg/da’dır.
Maliyet
Makine işgücü 1.61 sa/da insan işgücü 178.37 sa/da olarak belirlenmiştir.
kaynak: gap.gov.tr
Biber Yetiştiriciliği
Hazırlayan:
Tahsin SARI, Ziraat Yüksek Mühendisi
Tahsin SARI, Ziraat Yüksek Mühendisi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder