Sulama Teknikleri

Tarım alanlarının sulanmasıyla ilgili bilgi edinmek için önce toprakta bulunan suyun davranışı yada suyun toprakta bulunuşu ile ilgili bilgi edinmemiz gerekmektedir.
Toprak suyunu aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.

1. Toprak Suyu'nun Sınıflandırılması
a. Sızan su
b. Tutulan su
- Kapilar su
- Higroskopik su
c. Taban suyu
d. Durgun su

Sızan su :

Su ile doygun bir toprakta suyun bir kısmı yer çekiminin etkisiyle derinlere dogru sızar. Bu sizma topragin genis gözeneklerinden ve makroporlardan olmaktadir. Sızma yaklaşık 0-1,3 atm basınç altinda gerçeklesir.

Tutulan su : sızan su hareketinin sona erdiği andan itibaren toprakta tutulan su miktarıdır.

Taban suyu : sızan su geçirimsiz bir tabakaya rastlarsa daha derinlere sızamayarak toprak gözeneklerini doldurur. Sonrada geçirimsiz tabakanin egimine, bazi yerlerde de arazinin egimine bagli olarak hareket eder.

Durgun su :

Toprakta geçirimsiz tabakaya rastlayan su hareket edemedigi zaman durgun suyu olusturur.

2. Toprak Nem Sabiteleri
a. Doygunluk noktasi
b. Tarla kapasitesi
c. Daimi solma yüzdesi
d. Higroskopik sabite
e. Fırın kuru toprak
Doygunluk noktasi : toprak gözeneklerinin tamamen su ile dolu oldugu durumdaki nem düzeyidir.

Tarla Kapasitesi : sızan suyun tamamen sızdığı yani sızma işleminin durdugu andaki nem düzeyidir. Pratik olarak 1/3 atm tansiyonla tutulan nem değeri olarak ifade edilebilir. Tarla kapasitesi ile daimi solma yüzdesi arasindaki nem düzeyi bitkilerin faydalanabildigi nem düzeyidir.

Daimi solma yüzdesi : Sulandiklarinda bitkilerin tekrar kendilerine gelemeyecek sekilde solma göstermeye basladiklari nem düzeyidir.

Sulama uygulamalari açısından bu 3 nem sabitesi büyük önem arzetmektedir.

3. Faydalılık Açısından Toprak Suyu

Faydalılık açısından toprak suyu ;
a. Yarayışsız su 
b. Yarayışlı su 
c. Fazla su olarak sınıflandırılabilir. 
15 atm’den yüksek tansiyonlarla tutulan sular yarayissiz su olmaktadir. Tarla kapasitesinin altindaki sularda topragin tüm gözeneklerini doldurdugundan havalanma sorunlari olusturur ve topraktan hizla uzaklastirilmasi gereken sulardir.

Yukarıda da belirtildigi gibi tarla kapasitesi ile daimi solma yüzdesi arasindaki su bitkiler için yarayisli sudur. Yarayisli nem kapasitesi sulama zamaninin tespiti ve sulama dozunun ayarlanmasi bakimindan önemlidir. Ancak bitki-toprak etkilesimleri ve bunlarin kök bölgesi derinligine etkisi ve iklim faktörlerindeki kararsizliklar nedeniyle sulama için tavsiye edilen zaman farkliliklar göstermektedir. Kabaca topragin su kapasitesinin % 25-75 oraninda tükenmesi araliginda sulama yapilmasi tavsiye edilir. özet bir ifade ile toprak neminin tarla kapasitesi civarinda optimum yarayisliliga sahip oldugu, nem miktari azaldikça yarayisliliginin azaldigi ve daha daimi solma yüzdesine gelmeden bitki gelismesinin önemli ölçüde zarar gördügü söylenebilir. Bu sebeple toprak yarayisli neminin tükenmesini veya daimi solma yüzdesine ulasmasini beklemeden sulama yapilmasi gerekir.

Sulama zamaninin belirlenmesinde gözlemlerden yararlanilabilecegi gibi, bitkinin solma belirtileri göstermesi, yapraklarinin normalden daha koyu yesil bir renk almasi suya ihtiyaç duydugunu gösterir. Ancak bu asamaya gelmis bir bitkide ciddi hasarlanmalar meydana gelebilir. öte yandan gözlemle sulama zamani tespiti de her zaman yaniltici olabilir. Objektif olarak sulama zamaninin belirlenmesinde tansiyometreler pratik olarak kullanilabilir.

4. Sulama Yöntemleri

a. Yüzey Sulama Yöntemleri:

Adi salma sulama yöntemi : Bu yöntemde su tarla hendeklerinden saptırılarak toprak yüzeyini devamlı bir tabaka halinde kaplayacak sekilde tarla yüzeyinde rasgele yayılmaya birakılır. isçilik masraflarıinıin ve sulama kültürünün az oldugu yerlerde genis oranda kullanılır.

Tarla laterallerinden salma usulü sulama : Adi salma yönteminin bir degişik şekli olup, sulama suyu tarla laterallerinden taşırma suretiyle tarlaya verilir.

Adi tava usulü sulama : Bu yöntemle sulama etrafi seddelerle çevrili düz parsellere büyük akis debilerinin verilmesi ile yapilir. özellikle düz ve düze yakin arazilerin sulanmasinda uygundur.

Uzun tava yöntemi : Bu yöntemin esasi, tarlanin azami meyil istikametinde uzun şeritlere ayrilmasi ve bunlarin aralarının seddelerle bölünmesidir. şeritlerin üst basindan sevk edilen su ince bir tabaka halinde ve seddelerle kontrol edilerek aşağı doğru akar.

Bu tip sulama yöntemleri gittikçe artan su sorunu dikkate alındığında uygun değildir. Günümüzde su kaynaklarının en ekonomik şekilde kullanılabileceği yöntemler gittikçe önem kazanmaktadır. Bu konu dikkate alındığında suyun ancak çok bol olduğu durumlarda uygulanabilir.

b. Yagmurlama Sulama Yöntemi:

Yağmurlama sulama yönteminde su dogal yağışa benzer biçimde toprak yüzeyine serpilmek suretiyle uygulanır. Bu yöntemde su kapali borularla mekanik püskürtücülere kadar tasinir ve püskürtücülerden suyun topraga yagdirilmasi küçük orifis ve memelerle basinç altinda yapilir. Sistemin çalismasi için gerekli basinç genellikle pompalarla saglanir. Bunun yaninda su kaynaginin sulama alanindan yeterince yüksek olmasi da gerekli basinci saglayabilir.

c. Mini sprink Yöntemi ile sulama

Yagmurlama sulama ile damla sulama arasinda bir yöntem olup, ince borularla tarlaya dagitilan su küçük yagmurlama basliklari ile araziye dagitilir. Sabit bir sistem degildir gerektiginde toplanabilir.

d. Toprak Altı Sulama Yönemi

Toprak alti sulama sun’i yolla toprak altina su ilavesiyle taban suyu seviyesinin düzenleme faaliyeti olarak tanimlanabilir. Bu yöntemde su seviyesi kök bölgesinde su ve hava miktarinin en iyi sekilde kombine edilmesini saglayacak yükseklikte muhafaza edilmelidir.

e. Damla Sulama Yöntemi

Damla sulama intensif sulu tarimda kullanilmak üzere gelistirilmis olan bir yöntemdir. Damla sulamasi toprak yüzeyine veya yüzeyin hemen altina yerlestirilen küçük çapli orifis yardimiyla aritilmis suyu toprak yüzeyine veya içerisine veren bir sistemdir. Bu sistem suyun belirlenmis bir desene alçak basinç altinda verilmesine imkan saglar. Bu sistemin çalistirilmasi için gerekli olan basinç yagmurlama sistemindekinden daha azdir. Bu sistemde su yaygin boru agi araciligi ile her bitkiye kadar götürülür. öte yandan bitkilere verilecek gübreler de sulama suyu ile birlikte verilebilir (fertigation). Kisacasi sistemin esasi bitkinin ihtiyaç duydugu su ve besin maddesi miktarini optimum seviyede tutmaktir. Klon anaçlari ile tesis edilmis bahçeler için en uygun sulama sistemi damla sulama kismen de mini-spring sulama sistemidir. Salma sulamada arazi yüzeyinde göllenmeler olusmakta ve özellikle MM 106 gibi kök bogazi çürüklügüne hassas anaçlarda kurumalar görülebilmektedir. öte yandan isgücünden tasarruf edilmesi, sulama ve gübreleme etkinliginin artirilmasi, sulama suyundan tasarruf edilmesi gibi üstünlükleri nedeniyle damla sulama sistemi tercih edilmelidir.

Sebze sulama teknikleri

Sebze tarımında da suyun ve sulamanın vazgeçilmez bir yeri vardır. Çeşitli sebzelerin bünye yapısının % 60-90 ını su oluşturmaktadır. Bu nedenle de sebzeler diğer bitkilere göre en çok su kullanan tarım ürünleridir. Sebze tarımının başarıyla yapılabilmesi yörenin 700 mm. den fazla yıllık yağış almasına bağlıdır. Ancak bu yağmuru sebzenin en çok suya ihtiyaç duyduğu zamanda yağdırmak kimsenin elinde değildir. O zaman bitkinin ihtiyacı olan suyu sulama ile karşılamak zorunluluğu doğmaktadır. Bunun gibi yıllık yağış ortalaması 700 mm. nin altına düşen yerlerde de sebze yetiştiriciliği ancak sulama ile mümkün olabilecektir. Kısaca yağışların yetersiz ve zamansız olduğu yerlerde sebze yetiştiriciliği ancak sulama ile yapılabilir.
İşte bu dersimizde çeşitli sebzelerin su istekleri, uygulanacak sulama yöntemleri ile, sebzeleri sularken dikkat edilmesi gereken hususlar incelenecektir.

SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANILAN SULAR NASIL OLMALIDIR
- Sebze bahçelerinde kullanılacak suların şu özelliklere sahip olması gerekir.
- Havalanmış olmalıdır
- Soğuk olmamalıdır
- Tuzlu olmamalıdır
- İçerisinde sebzelere zarar verebilecek zararlı madensel maddeler bulunmamalıdır.

SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANILAN SULAR HANGİ KAYNAKLARDAN SAĞLANIR
Sebzecilikte kullanılan suların üç kaynağı vardır:
1 . Yağmur Suları
2. Akar Sular
3. Yeraltı Suları

Bunları tek tek inceleyelim:
1. Yağmur Suları: Kalite yönünden sulamaya en uygun olan sulardır. Temiz ve havalanmış oldukları gibi bileşimlerinde zararlı tuzlar da bulunmaz. Sıcaklıkları çevre sıcaklığına yakın yani istenen derecededir. Ancak istenildiği zaman istenilen miktarda yağmur suyu bulmak mümkün değildir.
2. Akar Sular: Daima açık ve hareketli oldukları için havalanmış, güneş gördükleri içinde istenilen sıcaklıktadırlar. Ancak bu avantajlarının yanında istenmeyen bazı tuzları taşıyabilirler ve kaliteleri her zaman istenen düzeyde olmayabilir.
3. Yeraltı Suları: Havasız ve soğuk olurlar. Beton havuzlarda bekletilip, havalandırdıktan sonra kullanılmalıdırlar.

SEBZELERDE SULAMA YÖNTEMİ SEÇİLİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR
Sebzelerde sulama yöntemi seçilirken; sulanacak sebzenin cinsi, hastalıklara karşı dayanıklılığı, özellikleri ile sulamanın maliyeti ve ürünün değeri etken olmaktadır. Daha önce sözü edilen kaynaklardan yararlanarak ve sulama sularının özellikleri dikkate alınarak sebzeler;
1 . Yüzey Sulama veya 2. Basınçlı Sulama yöntemlerinden birisiyle sulanabilmektedirler.

Yüzey sulama yöntemlerinden sebzelerde en çok iki alt metot uygulanmaktadır. Bunlar:
a) Karık Sulama
b) Tava Sulama metotlarıdır.

a) Karık Sulama Metodu: Sıraya ekilen sebzeler için kullanılan bir metottur. Bu metotta; sebze bahçesinde sebzelere verilecek sıra arası mesafe aralığında karık seddeleri hazırlanır. Sebzeler bu seddelerin ya tepesine ya da yamaçlarına ekilir ve dikilirler. su bu setlerin arasındaki karıklara bırakılır, sebzeler sızdırma yolu ile sudan zarar gören bitkilerin sulanması için çok uygundur, kök boğazları su ile temas etmez. Sıra aralığı oldukça dar olan sebzelerin sulanmasında küçük karıklar kullanılırlar. Bunlara çizi adı verilir. Karık ve çiziler tarım alet ve makinaları ile kolayca açılabilirler.

b) Tava Sulama: Bu metot sık ekilen sebzelerde uygulanır. Tava büyüklüğü sebze çeşidine, toprak bünyesine ve mevcut su miktarına göre değişir. Tavalar 15-20 cm. yükseklikteki setlerle birbirinden ayrılırlar. Su ana arktan gelir, sıra ile tavaların ağzı açılarak tavalar sulanır. Eğer sebzeler büyümüş ise tava yüzeyindeki su bir miktar yükseklik kazanıncaya kadar tavaya su verilmeli, daha sonra su diğer tavalara çevrilmelidir. Eğer tavadaki sebzeler yeni çimlenmiş ise su tavanın alt ucuna gidince tavanın ağzını kapatmak ve suyu diğer tavalara çevirmek gerekir.

2. Basınçlı Sulama Yöntemleri de
a) Yağmurlama Sulama
b) Damla Sulama olarak iki şekilde uygulanmaktadır.

a) Yağmurlama Sulama: Suyun basınç altında özel başlıklar yardımı ile yukarı fışkırtılması şeklinde yapılan sulamadır. Dik, meyilli, engebeli yerlerde uygulanır. Sebzelerde devamlı uygulanması durumunda bazı sakıncalar doğurmaktadır. Sebzelerde, nemden dolayı hastalıklara neden olmaktadır. Yaprak veya meyve üzerinde kalan su damlaları mercek görevi yaparak yanık gibi arazlar meydana getirmektedir. Ayrıca tozlaşma zamanı yapılan sulamalar döllenmeyi önlemektedir.
b) Damla Sulama: Suyun kıt olduğu, ürünün fazla para getirdiği yerlerde uygulanmaktadır. Bu yöntemde özel başlık ve borular kullanılarak bitki köküne damlama ile sulama yapılır. Son zamanlarda ekonomisi ve özelliği nedeni ile daha çok örtü altı sebzeciliğinde kullanılmaktadır. İlk tesis masrafı oldukça yüksektir fakat diğer yöntemlere göre daha fazla ürün artışı sağladığından, ekonomik olduğu söylenebilir.

ÖNEMLİ BAZI SEBZELER HANGİ METOTLA VE NASIL SULANIRLAR
Şimdi önemli bazı sebzelerin sulanmasında hangi yöntemin daha uygun olduğunu ve sulama koşullarını görelim.
Domates: Karık yöntemi ile sulanır. Fidelerin dikiminden hemen sonra can suyu verilir. Fideler tutana kadar bir iki kez sulama yapılır. Daha sonra ilk meyveler görülene kadar mümkünse sulama yapılmamalıdır. Eğer çok kurak giderse bu devrede de bir iki sulama yapılabilir. Normal sulamaya yörelerin iklim koşullarına göre değişik zamanlar da başlanır ve 7 ile 12 gün aralar ile sulamalar yapılır. En iyi sulama vakti sabah veya akşam serinliğidir. Karıklardan suyun taşmamasına ve meyvelerin kirlenmemesine dikkat edilmelidir.
Biber: Karık yöntemi ile sulanır. Bitkilerin su ile direk teması olmamalıdır. Sulamalara başlandıktan sonra 7-10 günlük sulama aralıklarıyla devam edilir. Biber çiçeklenme döneminde çok hassastır. Bu dönemde yapılacak bir sulama verim ve kalitede etkili olur.
Patlıcan: Karık Yöntemi ile sulanır. Patlıcan fideleri tutuncaya kadar bir kaç defa sulanır. Fidelerin büyümesi sırasında su kesilir, 2-3 defa çapa yapılır. Patlıcan çiçek açıp mahsul bağladıktan sonra sık sık su ister.
Hıyar: Karık yöntemi ile sulanır. İlk meyve görülünceye kadar idareli sulanır. Çok su çiçek silkmesine neden olur. Meyve bağladıktan sonra hıyara bol ve sık su vermelidir. Sıcak ve kuru havalarda her hasattan sonra yani fki günde bir su verilmelidir. Düzensiz sulama meyvelerde şekil bozukluklarına neden olur. Bitkinin su ihtiyacı karşılanmazsa meyvelerde acılaşma görülür.
Kabak: Karık yöntemiyle aynen hıyar gibi sulanır. Meyve bağladıktan sonra bol ve sık su verilmeli her hasattan sonra sulama yapılmalıdır.
Fasulye: Karık yöntemi ile sulanır. 15-20 gün ara ile sulama yapılmalıdır. İlk iki sulama çiçeklenmeden önce, diğer iki sulama ise çiçeklenmeden sonra uygulanır. Yani ilk sulamadan itibaren 15-20 gün ara ile 4 defa sulama uygulanır.
Karpuz: Karık veya yağmurlama ile sulanır. Karpuz özellikle çimlenme ve çıkış döneminde topraktaki nem eksikliğine karşı hassastır. Bu dönemde toprağın neminin yeterli olması gerekir. Aksi durumda bitki sağlıklı büyüyemez. Çiçeklenme ve meyve oluşumu döneminde yapılan sulamalar verimin artmasını sağlar. Olgunlaşma döneminde ise toprak neminin azlığı verimi etkilemez, buna karşın meyve kalitesini artırır. Bu bakımdan olgunlaşma döneminde sulama yapılmamalıdır. Yani hasattan 15-20 gün önce sulamalara son verilmelidir.
Kavun: Sulaması karpuza benzer. Ancak kavun için en uygun sulama yöntemi karık ve damla sulamadır.
Lahana: Karık ve yağmurlama sulama yöntemleri uygulanabilir. Topraktaki nem eksikliğine orta derecede duyarlıdır. Baş oluşumu ve olgunlaşma döneminde toprak neminde aşırı düzeyde eksiklik, başların küçük kalmasına ve verimin düşmesine neden olur. Yüksek verim için bu dönemde sulama yapılması gerekir. Lahana yüzlek köklü bir bitki olduğu için, yüksek ve su akımı uygulamaktan ve özellikle tava sulama yöntemlerinden kaçınmalıdır.
Havuç: Yağmurlama yöntemi ile sulanabilir. Bitkilere ilk gelişme döneminde haftada bir, daha sonraları 10-14 gün ara ile sulama yapılır. Yağmurlama olmadığı yerlerde tava usulü veya çizi karık yöntemi ile sulama yapılır.

SEBZE SULAMALARINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR NELERDİR
1. Sebze tohum ve fidelerine uygulanan çimlenme ve can suyu uygulamaları hariç tutulursa genelde ilk sulamalara gün dönümünden sonra başlanır.
2. Sebze fideleri dikilip can suyu verildikten sonra, havalar çok kurak gitmiyorsa meyve bağlayıncaya kadar sulamalara başlanmamalıdır.
3. Havalar çok sıcak ve kural geçiyorsa can suyu ile meyveler görününceye kadar olan arada 1-2 sulama yapılabilir.
4. İlk anlarda yapılan bol sulama sebzelerde çiçek silkmesine neden olur. Bu nedenle meyve bağlama azalır, verim düşer.
5. Sebzeler çabuk büyüyüp, kısa sürede olgunlaşıp hasat olgunluğuna geldiğinden bu hızlı gelişmeye paralel olarak sık sık sulamaya ihtiyaç duyarlar.
6. Sulamanın sıklığını ve miktarını belirlemede, sebze toprağının bünyesi ve bitkilerin kök yapısı da önemli faktörlerden.
--a) Kaba bünyeli topraklar, ağır bünyeli topraklara oranla daha sık sulanmalıdır.
--b) Sığ köklü bitkiler derin köklü bitkilerden daha sık sulanmalıdır.
7. Sulamalar sabah, akşam serinliklerinde yapılmalıdır.
8. Sebzeler genellikle sıraya ekildiği için karık usulü sulanmalıdır.
9. Su hiç bir zaman karık seddelerinin üzerine çıkmamalıdır.
10. Düzensiz ve yetersiz sulama, sebzelerin ufak kalmasına, acılaşmasına ve yarılmasına neden olur.
11. Az yağış veya sulama sebzelerin kök sisteminin yüzlek olmasına neden clur. Bu durumun devamında alt katmanlarda rutubet olsa bile bitkiler bundan faydalanamazlar.
12. Seyrek ve az sulama sebzelerin yeterli gelişmesine engel olduğu gibi salatalık ve patlıcanların da acılaşmasına yol açar.
13. Sebze büyümesi, su isteğini anlayabilmek için en güvenilir işarettir. Yetersiz sulama büyümenin yavaşlaması ile görülür.
14. Yazlık sebzeler sıcak ortamda yetiştirildiğinden sıcağı ve rutubeti çok severler. Sıcağın ve rutubetin yeterli olmadığı ortamda istenilen miktar ve kalitede sebze yetiştiriciliği yapmak mümkün değildir.

Kısaca sebze tarımında gerek verim, gerekse kalitenin yükseltilmesi yönünden sulama çok dikkat edilmesi gereken bir konudur. 

Alıntı:ziraatcim.net

Tohum Çimlendirme tekniği

Çimlendirme Yöntemleri
Çimlendirme Aşamaları



Öncelikle tercihen uzun dikdörtgen şeklinde , yüksekliği en az 9-10 cm olan bir kap bulunmalı,ben kabın altını drenaj için delmiyorum,gerekte görmüyorum çünkü sislemeyle sulama yapılacağı için drenaj deliğinden akacak kadar su kullanılmayacak.

Çimlendireceğiniz tohum sayısına göre kabın boyutlarını hesaplamalısınız,çünkü tohumların aralarında yaklaşık 2 cm kalacak şekilde ekeceğimiz için çok tohum çoook uzun ve geniş bir kap demek..sıra halinde serpilecek tohumlar!



Kaba dört-beş parmak torf dökebilirsiniz yada çok sıkı olmayan herhangi bir toprak..önemli olan toprağın asla kurumaması,sürekli nemli kalması(tohumlar su içindede yüzmemeli)

Toprak konuldu,tamam,şimdi tohumları aralıklı olmasına dikkat ederek -ki ben bazen kaçırıyorum tohumları aynı yerden üç tane çıkabiliyor-toprağın üstüne serpiyoruz.

Tohumların üstüne asla çok fazla toprak dökmeyin çimlenemezler o derinlikte,ben avcuma aldığım toprağı serpiyorum üstlerine..bazıları kapanmıyor neredeyse ama çimlenme gerçekleşiyor..


Bunu da yaptıktan sonra tohumları sisleme yöntemiyle ıslatmak gerekiyor ki bunu toprak hep nemli kalacak şekilde hergün yapmalısınız..sisleme yöntemi için büyük mağazalarda satılan bitkiler için olan fısfıslar var,onlardan alabilirsiniz ya da evde biten herhangi bir malzemenin boş şişesini kullanabilirsiniz.ben bu iş için eskiden içinde sıvı saç kremi olan bir şişeyi kullanıyorum..tabi içini iyice temizledikten sonra.


Bunuda hallettik sanırım,sıra strech filmle kabın üzerini sarmaya geldi..bu sera etkisi yaratarak çimlendirmeyi çabuklaştırıyor..strech film yoksa şeffaf plastik poşetleri keserekte yerleştirebilirsiniz..ama dikkat edin beyaz değil şeffaf olucakk torbalardan..strech filmde olsa plastik poşette tek kat kullanın ve evin içinde gölge bir yerde muhafaza edin çimlendirme kabınızı..

Hergün nemini kontrol edin ve fısfısla su püskürtün, çimlenme en geç on gün içinde olucaktır.

Ben çimlenme başladıktan bir-iki gün sonra strech filmi kaldırıyorum.

Filizler yaklaşık 5-6 cm olunca çok güneş almayan bir yere koyabilirsiniz.ama toprağı kuru bırakmayın sakın.

Zamanı gelince 10 cmlik olanları asıl yerlerine (saksılarına)yerleştirebilirsiniz.

Fideleri yerlerinden çıkartırken dikkatli olmak lasım,kökü toprakta sapı elinizde kalabilir,bunun için yapraklarından tutup çekilir diye biliyorum,bir iki tane fire verdim bunu yaparken ama işe yarıyor.

Ayrıca her çimleneni ekeceksiniz diye bir kaide yok,bazı filizler daha cılız oluyor,onları ayıklamak gerekir.

Bazı tohumlar için örneğin domatesi ekmeden bir gece önce nemli bir tülbentte yada bezde bekletebilirsiniz.kolay gelsin.

Kaynak:http://www.mavitohum.com/

SULAMA TEKNİKLERİ

SULAMA TEKNİKLERİ
Tarım alanlarının sulanmasıyla ilgili bilgi edinmek için önce toprakta bulunan suyun davranışı yada suyun toprakta bulunuşu ile ilgili bilgi edinmemiz gerekmektedir.

Toprak suyunu aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.

1. Toprak Suyu'nun Sınıflandırılması
a. Sızan su
b. Tutulan su
- Kapilar su
- Higroskopik su
c. Taban suyu
d. Durgun su

Sızan su :
Su ile doygun bir toprakta suyun bir kısmı yer çekiminin etkisiyle derinlere dogru sızar. Bu sizma topragin genis gözeneklerinden ve makroporlardan olmaktadir. Sızma yaklaşık 0-1,3 atm basınç altinda gerçeklesir.
Tutulan su : sızan su hareketinin sona erdiği andan itibaren toprakta tutulan su miktarıdır.

Taban suyu : sızan su geçirimsiz bir tabakaya rastlarsa daha derinlere sızamayarak toprak gözeneklerini doldurur. Sonrada geçirimsiz tabakanin egimine, bazi yerlerde de arazinin egimine bagli olarak hareket eder.

Durgun su :
Toprakta geçirimsiz tabakaya rastlayan su hareket edemedigi zaman durgun suyu olusturur.


2. Toprak Nem Sabiteleri
a. Doygunluk noktasi
b. Tarla kapasitesi
c. Daimi solma yüzdesi
d. Higroskopik sabite
e. Fırın kuru toprak
Doygunluk noktasi : toprak gözeneklerinin tamamen su ile dolu oldugu durumdaki nem düzeyidir.

Tarla Kapasitesi : sızan suyun tamamen sızdığı yani sızma işleminin durdugu andaki nem düzeyidir. Pratik olarak 1/3 atm tansiyonla tutulan nem değeri olarak ifade edilebilir. Tarla kapasitesi ile daimi solma yüzdesi arasindaki nem düzeyi bitkilerin faydalanabildigi nem düzeyidir.

Daimi solma yüzdesi : Sulandiklarinda bitkilerin tekrar kendilerine gelemeyecek sekilde solma göstermeye basladiklari nem düzeyidir.

Sulama uygulamalari açısından bu 3 nem sabitesi büyük önem arzetmektedir.
3. Faydalılık Açısından Toprak Suyu

Faydalılık açısından toprak suyu ;
a. Yarayışsız su
b. Yarayışlı su
c. Fazla su olarak sınıflandırılabilir.
15 atm’den yüksek tansiyonlarla tutulan sular yarayissiz su olmaktadir. Tarla kapasitesinin altindaki sularda topragin tüm gözeneklerini doldurdugundan havalanma sorunlari olusturur ve topraktan hizla uzaklastirilmasi gereken sulardir.

Yukarıda da belirtildigi gibi tarla kapasitesi ile daimi solma yüzdesi arasindaki su bitkiler için yarayisli sudur. Yarayisli nem kapasitesi sulama zamaninin tespiti ve sulama dozunun ayarlanmasi bakimindan önemlidir. Ancak bitki-toprak etkilesimleri ve bunlarin kök bölgesi derinligine etkisi ve iklim faktörlerindeki kararsizliklar nedeniyle sulama için tavsiye edilen zaman farkliliklar göstermektedir. Kabaca topragin su kapasitesinin % 25-75 oraninda tükenmesi araliginda sulama yapilmasi tavsiye edilir. özet bir ifade ile toprak neminin tarla kapasitesi civarinda optimum yarayisliliga sahip oldugu, nem miktari azaldikça yarayisliliginin azaldigi ve daha daimi solma yüzdesine gelmeden bitki gelismesinin önemli ölçüde zarar gördügü söylenebilir. Bu sebeple toprak yarayisli neminin tükenmesini veya daimi solma yüzdesine ulasmasini beklemeden sulama yapilmasi gerekir.

Sulama zamaninin belirlenmesinde gözlemlerden yararlanilabilecegi gibi, bitkinin solma belirtileri göstermesi, yapraklarinin normalden daha koyu yesil bir renk almasi suya ihtiyaç duydugunu gösterir. Ancak bu asamaya gelmis bir bitkide ciddi hasarlanmalar meydana gelebilir. öte yandan gözlemle sulama zamani tespiti de her zaman yaniltici olabilir. Objektif olarak sulama zamaninin belirlenmesinde tansiyometreler pratik olarak kullanilabilir.

4. Sulama Yöntemleri
a. Yüzey Sulama Yöntemleri:
Adi salma sulama yöntemi : Bu yöntemde su tarla hendeklerinden saptırılarak toprak yüzeyini devamlı bir tabaka halinde kaplayacak sekilde tarla yüzeyinde rasgele yayılmaya birakılır. isçilik masraflarıinıin ve sulama kültürünün az oldugu yerlerde genis oranda kullanılır.

Tarla laterallerinden salma usulü sulama : Adi salma yönteminin bir degişik şekli olup, sulama suyu tarla laterallerinden taşırma suretiyle tarlaya verilir.

Adi tava usulü sulama : Bu yöntemle sulama etrafi seddelerle çevrili düz parsellere büyük akis debilerinin verilmesi ile yapilir. özellikle düz ve düze yakin arazilerin sulanmasinda uygundur.

Uzun tava yöntemi : Bu yöntemin esasi, tarlanin azami meyil istikametinde uzun şeritlere ayrilmasi ve bunlarin aralarının seddelerle bölünmesidir. şeritlerin üst basindan sevk edilen su ince bir tabaka halinde ve seddelerle kontrol edilerek aşağı doğru akar.

Bu tip sulama yöntemleri gittikçe artan su sorunu dikkate alındığında uygun değildir. Günümüzde su kaynaklarının en ekonomik şekilde kullanılabileceği yöntemler gittikçe önem kazanmaktadır. Bu konu dikkate alındığında suyun ancak çok bol olduğu durumlarda uygulanabilir.

b. Yagmurlama Sulama Yöntemi:
Yağmurlama sulama yönteminde su dogal yağışa benzer biçimde toprak yüzeyine serpilmek suretiyle uygulanır. Bu yöntemde su kapali borularla mekanik püskürtücülere kadar tasinir ve püskürtücülerden suyun topraga yagdirilmasi küçük orifis ve memelerle basinç altinda yapilir. Sistemin çalismasi için gerekli basinç genellikle pompalarla saglanir. Bunun yaninda su kaynaginin sulama alanindan yeterince yüksek olmasi da gerekli basinci saglayabilir.
c. Mini sprink Yöntemi ile sulama
Yagmurlama sulama ile damla sulama arasinda bir yöntem olup, ince borularla tarlaya dagitilan su küçük yagmurlama basliklari ile araziye dagitilir. Sabit bir sistem degildir gerektiginde toplanabilir.
d. Toprak Altı Sulama Yönemi
Toprak alti sulama sun’i yolla toprak altina su ilavesiyle taban suyu seviyesinin düzenleme faaliyeti olarak tanimlanabilir. Bu yöntemde su seviyesi kök bölgesinde su ve hava miktarinin en iyi sekilde kombine edilmesini saglayacak yükseklikte muhafaza edilmelidir.
e. Damla Sulama Yöntemi
Damla sulama intensif sulu tarimda kullanilmak üzere gelistirilmis olan bir yöntemdir. Damla sulamasi toprak yüzeyine veya yüzeyin hemen altina yerlestirilen küçük çapli orifis yardimiyla aritilmis suyu toprak yüzeyine veya içerisine veren bir sistemdir. Bu sistem suyun belirlenmis bir desene alçak basinç altinda verilmesine imkan saglar. Bu sistemin çalistirilmasi için gerekli olan basinç yagmurlama sistemindekinden daha azdir. Bu sistemde su yaygin boru agi araciligi ile her bitkiye kadar götürülür. öte yandan bitkilere verilecek gübreler de sulama suyu ile birlikte verilebilir (fertigation). Kisacasi sistemin esasi bitkinin ihtiyaç duydugu su ve besin maddesi miktarini optimum seviyede tutmaktir. Klon anaçlari ile tesis edilmis bahçeler için en uygun sulama sistemi damla sulama kismen de mini-spring sulama sistemidir. Salma sulamada arazi yüzeyinde göllenmeler olusmakta ve özellikle MM 106 gibi kök bogazi çürüklügüne hassas anaçlarda kurumalar görülebilmektedir. öte yandan isgücünden tasarruf edilmesi, sulama ve gübreleme etkinliginin artirilmasi, sulama suyundan tasarruf edilmesi gibi üstünlükleri nedeniyle damla sulama sistemi tercih edilmelidir. Hüseyin AKGüL (Ziraat Yüksek Mühendisi)

Kaynak:http://www.bahce.biz/