Ceviz Yetiştiriciliği Bilgisi

Ceviz Bahçesinin Seçimi ve Hazırlanması

Türkiye’de yaklaşık 8 milyon ceviz ağacı vardır. Yaklaşık 185 bin ton olan ceviz üretiminin yalnızca 500tonu ihraç edilirken, 30 bin ton civarında ceviz ithalatı yapılmaktadır.
Son yıllarda Türkiye’de ceviz yetiştiriciliğine tekrar bir yöneliş var. Birçok bölgede yeni bahçeler kuruluyor. Değerlendirilmeyen orman alanları kiralanarak ceviz ormanına çevriliyor. Makinalaşma, teşvikler ve bilimsel çalışmalarla üretim standartları yükseliyor. Önümüzdeki 10 yıl içinde yeni bahçelerle birlikte ceviz üretiminin yüzde 50 artması bekleniyor.


Ceviz yetiştiriciliğinden yılda kaç para kazanabilirim?
Ceviz Satışından: Taze cevizin kilosu marketlerde ortalama 10 TL. Kabuklu kuru kalitesine göre 10-20, ceviz içi ise 30-40 TL arasında satılıyor. Üretici ise tüccara kalitesine göre 5-7 TL’den satabiliyor.
Bir ceviz ağacı verimli çağında 35-50 kg meyve verir. Dolayısıyla bir ağaçtan yılda 175 (35x 5) ila 350 (7x50) YTL kazanmak mümkün. Ortalama 1 dönümde (1 dekarda) 10 yetişkin ağacınız varsa, bu miktar yılda 1750 ile 3500 YTL, 100 dekarda ise (1000 ağaçtan) 175,000 ila 350,000 YTL ciro yapmanız mümkün.
Bu hesaplamalardan yanda dallarda bol meyve veren ceviz çeşitlerini tercih etmenin önemi ortaya çıkıyor.
Aşılı fidan satışından: Meyve satışının yanında, aşılı fidan satışı yaparak fidan başına 8-15 TL'de kazanabilirsiniz. Ancak aşılı fidan satışı yapabilmek için Tarım Müdürlüklerine başvurarak sertifika almaya ihtiyacınız var.
Kereste satışından: Ceviz yetiştiriciliği, cevizin sadece meyvesi değil kerestesi için de yapılabilir. Ceviz ağacı, mobilya sektöründe özellikle kaplama malzemesi olarak kullanıyor. Sunta için bir numaralı kaplama aracı. Bunun yanında masif mobilya yapımı için de ceviz çok uygun. Ceviz kerestesi aynı zamanda, tüfeklerin dipçiklerinde yaygın olarak kullanılıyor. Türkiye, ceviz kerestesini ağırlıklı olarak ithalat yoluyla elde ediyor. Kerestenin metrekare fiyatı 4-7 TL arasında değişiyor.
İstanbul Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Abdullah Tever, cevize yatırım yapan girişimcilerin ileride kerestesini de değerlendirme imkanı olduğunu söylüyor. Türkiye’nin ceviz kerestesi ihtiyacını içeriden karşılaması için de ceviz ormanına yatırım yapılması gerektiğini düşünen Tever, “Son zamanlarda ceviz ağacı dikiminde ciddi bir artış görüyoruz. Bu girişimler bizi heyecanlandırıyor. Kısa vadede çözüm olmasa da uzun vadede ithalat ihtiyacını azaltacaktır. Bugün Bulgaristan ve Rusya’dan ceviz kerestesi getiriliyor. Bu ihtiyacı içeriden karşılamak isteriz. Ceviz, mobilya sektörü için önemli bir ağaç. Cevize yatırım yapan zararlı çıkmaz. Çocuklarına ciddi bir miras bırakır” diyor.
Ceviz bahçesi ne kadar büyük olmalı?
Türkiye’de ceviz deyince akla Tokat, Kırşehir, Çorum, Bitlis, Denizli, Çanakkale, Tekirdağ, Edirne, Manisa, Bursa, Balıkesir, Kastamonu, Bilecik, Kahramanmaraş gibi iller geliyor. En çok üretimin olduğu Tokat’ta Ceviz konusunda önemli çalışmalar yürüten Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Akça'ya göre ceviz yatırımlarında ölçek ekonomisi en önemli konu. Yatırıma başlarken en doğru ölçek işe 100 dekarla başlamaktır. (Bu ölçekte bir ceviz ormanı 700 ila 1000 adet ceviz ağacı demektir.) Daha sonra ise 500 ve 1.000 dekar hedeflenmelidir.
Eğer yeterince büyük araziniz yoksa, 50 dekarla da başlayabilirsiniz.
Arazi sıkıntısı için önemli bir fırsat da devletten bedelsiz olarak orman arazisi kiralamak. Örneğin, Denizli'nin Tavas ilçesinde Akdeniz Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu Bekir Özdener, 2 yıl gibi bir uğraş sonucunda Orman Bakanlığı’na ait çalılık alanda 50 dekar arazi kiralamış. Tesviye işlemlerini bitirmiş. Bu ay ceviz ağaçlarını dikmeye başlayacak. Özdener, yatırımıyla ilgili şu bilgileri veriyor:
“50 dekarlık araziyi 49 yıllığına bedelsiz kiraladık. 49 yıl sonra burası tekrar devlete ait bir yer olacak. Arazi izin amacına uygun kullanılmadığı anda sözleşme iptal oluyor. Başka birine devretme ya da başka bir şey yapma şansınız da yok. Çok sıkı denetleniyor. 624 ceviz, 320 badem, 1.500 de piramit servi ağacı dikeceğiz. Servileri, diğer ağaçları korusun diye arazinin çevresine dikeceğiz. Tanesi 13 TL’den ceviz fidanı fiyatları bağlantısını yaptım. Toplamda 50 bin TL’nin üzerinde yatırım yapmış olacağım. Sadece tesviye için 20 bin TL harcadım. Uzun soluklu bir yatırım bu. Çoluk çocuğumuza yönelik bir yatırım. Aynı zamanda ormana ağaç kazandırmış oluyoruz. Sosyal yönü de var.”
Ceviz bahçesi kurmanın maliyeti nedir?
Klasik dikimde sıra arası ve sıra üzeri mesafeler 7×7 ile 10×10 metre olarak tercih ediliyor. Klasik olarak dekar (dönüm) başına 10-20 adet fidan dikilebiliyor. Bazı bölgelerde bu sayı 31 de olabiliyor. Ancak bu sistemde mutlaka yan dallarda meyve veren çeşitler kullanılmalı. Çok iyi budama ve terbiye yapılmalı. Ceviz ağacı beşinci yılında meyve vermeye başladığı için, fidanlar küçükken sık aralıklarla dikim yaparak üretimi artırmak mümkün. Ancak, asıl verim 10’uncu yaşta başlıyor. Ağaçlar 10 yaşına geldiğinde, 8×4 metre dikim sıklığında kurulan bir bahçede seyreltmeyle 8×8 metre aralığına geçilmesi öneriliyor. Böylece arazi 10 yıl boş kalmamış oluyor.
Ceviz dikim zamanı fidanına göre değişiyor. Tüplü fidan kullanılacaksa mayıs-haziran ayları öneriliyor. Açık köklü fidan içinse ekolojik koşullara bağlı olarak kasım-aralık ve mart-nisan aylarında dikim yapılabilir. Ceviz fidanı fiyatları 10-15 TL arasında değişiyor. İşçilik ve arsa dahil 1 dekarlık bahçenin kurulum maliyeti 1.500 TL’yi buluyor. Bu arada devletin 5 dekardan az olmamak kaydıyla dekar başına 300 TL devlet desteği verdiğini hatırlatalım.

Ceviz bahçesi kuracaklara tavsiyeler



Danışmanlık hizmeti veren kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde yatırıma başlamalı. Yapılacak ilk iş, en yakın Tarım Müdürlüğü'ne başvurup tavsiye almak.
Sonra, konuyla ilgili kapsamlı bir araştırma yapmalısınız. Hem ceviz yetiştiriciliği ile bilginizi artırmalı, ilgili teşvikleri araştırmalı, hem de benzer yatırımları yerinde incelemelisiniz.
Bu araştırmaların ardından ne kadar yatırım yapacağınıza karar vermelisiniz.
Ardından, projeyi ve fizibilite raporlarını deneyimli teknik elemanlar yardımıyla hazırlamalısınız. Bir yandan da size yapılan önerileri araştırmaya devam etmelisiniz. Örneğin ceviz çeşitlerini seçerken, uzmanlardan aldığınız tavsiyeleri kendiniz de araştırarak doğrulayın. Gerekirse, bu çeşitlerin orijinal yetişme bölgelerini ziyaret edip ceviz yetiştiriciliği yapanlarla ve o bölgedeki üniversitelerin ziraat fakültelerindeki uzmanlarla konuşun. Yerel ceviz çeşitleri ve gereksinimleri ile ilgili en güvenilir bilgiyi onlardan elde edebilirsiniz.
Çiftlik bölgesi ve yerinin seçiminde SWOT (Stregths-güçlü yönler, Weaknesses- zayıf yönler, Opportunities-Fırsatlar ve Threats-Tehditler) analizi yaptırın. Yatırımda tespit edilen riskler ve yüzdesi belirlenmeli. Bu riskler, daha çok iklim koşulları ile ilgili olabilir. Mesela önümüzdeki on yıl için geç ilkbahar donu ya da erken sonbahar donu görülme riski nedir?
Özellikle büyük çaplı Kapama ceviz bahçesi projelerinde, damlama veya mini spring (yağmurlama) sulama sistemleri kurulması düşünülmelidir. Bunların yatırım maliyeti fazlaysa da uzun vadede riskleri azaltmanızı ve dolayısıyla maliyetleri düşürmenizi sağlayacaktır.
İlk yıllar özellikle gübreleme ve budamaya önem vermelisiniz.