Ayva

Hoş kokulu, mayhoş lezzet

Derinden derine çevreye yaydığı mis gibi rayihası, ağızda bıraktığı mayhoş tadı ve yeşilden sarıya geçişli sonbahar renkleriyle bu günlerin gözde meyvelerinden biridir ayva.

Ünlü şairimiz Cahit Sıtkı Tarancı'ya sonbahar-kış mevsimini hatırlatan ayva, şairin "ayva sarı, nar kırmızı, sonbahar" dizesinde kendine yer edinir. 
Soğuk günlerin bu hoş kokulu, mayhoş meyvesi, ülkemizde bol miktarda, özellikle Bilecik ilinde hemen her evin bahçesinde yetiştirilir. 
Dünya genelinde yaygın olmamakla birlikte, ortaçağda Fransız ve İspanyollar tarafından şekercilik alanında kullanılmıştır. İspanya'da halen ezmesi yapılarak tüketilen ayvanın, bilinen belli başlı çeşitleri; "Ekmek", "Limon", "Karaali", "Misket", "Tavşanbaşı" "Tekkeş", "Bardak", "Kırıkoğlu", "Acem", "Bencikli", "Midilli", "Gördes" ve "Şeker ayvası" dır. Ayva taze olarak yenildiği gibi reçeli, peltesi, kompostosu, meyve suyu, marmeladı, likörü yapılarak ve odun ateşinin közüne gömülüp, "Ayva gömmesi" adıyla pişirilerek de tüketilir. 
Osmanlı'dan günümüze uzanan mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olan ayva, hemen her ilde pek çok ana yemeğe lezzetiyle hayat verir: Bursa'da "Ayva galyası", Niğde'de "Ayva boranisi", Nevşehir'de "Çömlekte ayva dolması", Gaziantep'te "Meyveli pilav" ve "Ayva kebabı", Trabzon'da "Ayva fışfışı" bunlardan sadece birkaçı... 

Meyve olmanın ötesinde, sosyal hayatın her alanına giren ayva ile ilgili halk arasında pek çok inanış bulunuyor. Örneğin; ayva ağacı, meyvesini çok verirse, o yıl kışın ağır geçeceğine inanılır. Bir diğeri ise bebek bekleyen kadınların ayva yemeleri sonucunda çocuklarının gamzeli olacağına dair inanıştır.

Şifa kaynağı
Hem meyvesi hem de çekirdeği şifalı olan ayva, tam bir vitamin kaynağı. Başta C vitamini olmak üzere tanen, pektin, şeker ve organik asitler içeren ayva, kanı temizler, kalp çarpıntısına iyi gelir. Ayrıca harareti keser, hazımsızlığı giderir, mideyi kuvvetlendirir. Tansiyonu düşürmeye yardımcı olan ayvanın sakinleştirici özelliği olduğu da bilinmektedir.







Ayva Tatlısı Tarifi

Bir buçuk su bardağı tozşekerOrtaMalzeme2 adet ayva, 1 adet elma
1 çay kaşığı tarçın
1 adet karanfil
2 su bardağı su
1 çay kaşığının ucu ile
kırmızı gıda boyası
100 gram kaymak
Ayva Tatlısı Yapılışı
AYVALARI soyup ikiye bölün ve bir fırın tepsisine dizin. Elmayı soyup rendeledikten sonra tarçın ve 2 çorba kaşığı tozşekerle karıştırın. Hazırladığınız karışımı ayvaların içlerine doldurun. Tozşekeri ve gıda boyasını su ile karıştırıp. Karanfili de içine atıp tepsiye dökün. Tepsinizin üstünü kaplayacak ebattaki yağlı kağıdı su dolu bir kaba koyup ıslattıktan sonra tepsinin üzerini kapatın. Önceden ısıtılmış 180 derece fırında ayvalar yumuşayana kadar pişirin. Kaymakla birlikte servis yapın.

Ayva Reçeli Tarifi

Malzemeler
1 kg ayva (kabuğu soyulmuş,küp şeklinde doğranmış)
1 kg tozşeker
1 su bardağı su
1 çorba kaşığı limon tuzu
Yarım limon suyu

Ayva Reçeli Yapılışı
Tencerenin içine bir ayvanın kabuğunu ve çekirdekli ortasını da koyarak ayvalar su ile 10 dakika pişirilir. Ayvalar tencereden alınarak, suyuna şeker ilave edilip koyulaşana kadar kaynatılır. Daha sonra ayvalar tekrar eklenir ve yaklaşık 1 saat aralıklı olarak karıştırılarak rengi kızarana kadar pişirilir, limon tuzu ve suyu ilave edildikten sonra iki dakika daha kaynatılır. Kaynar suda ısıtılmış kavanoza reçel sıcak olarak konulur kapağı kapatılır. Ters çevrilerek soğutulur.

Ayva Pestili Tarifi


Malzemeler
4 adet orta boy ayva
4 çorba kaşığı tozşeker
5-6 damla limon suyu
(Limon suyu, meyvelerin renginin kararmasını önlemek için kullanıldı)

Ayva Pestili Yapılışı
1.Ayvaların kabuklarını soyup, hepsini blenderden geçirin. Süzmeden, çelik tabanlı ve ısıyı eşit dağıtabilecek biraz yayvan bir tencere içine alın. Ayvaları, şeker ve limon suyunu da ilave edip mum alevinde (çok kısık ateşte) pişirmeye başlayın.
2.Son 10 dakikasında, arada bir karıştırıp kıvamına bakmanız gerekiyor. Bir saat dolduğunda artık suyunu iyice çekmiş oluyor ve ufalıyor, tencerenin ortasına doğru toplanmaya başlıyor meyveli karışım. Tencere içinde artık iyice kaşığa geliyor olması, onun fırınlanma zamanının geldiğini gösteriyor.
3.Fırını en kısık dereceye ayarlayın. Yağlı kağıt serili tepsinize pestili, kenarları biraz kalın tutarak, iç kısımları ise inceleterek kaşıkla ya da bıçak sırtı ile hafifçe bir tabaka halinde yayın (kenarlar biraz daha çabuk pişip kurudukları için, kalın tutarak kurumasını önleyebilirsiniz). Bir saatin dolmasına son 10 dakika kala, fırın tepsisini arada bir çıkarıp pestilin kenarlarını suya batırdığınız fırça ile ıslatırsanız, kurumasına engel olabilirsiniz. Pestilin bu şekilde pişmesi de tam bir saati buluyor. İyice kurumuş olduğunu, fırından çıkarıp biraz ılındığı zaman, yağlı kağıttan kolaylıkla ayrılmasından anlayabilirsiniz. Eğer yumuşaksa ve yağlı kağıttan hala çıkmıyorsa, biraz daha fırınlamaya ihtiyaç var demektir.