Meyve Bahçesi Toprağı Nasıl Olmalı!

Meyve Bahçesi Toprağı Nasıl Olmalı!    

Toprak faktörünün; derin, nemli, geçirgen, kolay işlenen ve hümüsçe zengin olması, meyve fidanının gelişip büyümesi ve ürün kalitesi bakımından etkisi önemlidir.

Kayalıklar:  Kayalar yatık değil de dik durumda iseler, üzerlerinde çatlak ve yarıklar var ise, bu yarıklarda toprak bulunuyorsa kurağa dayanıklı birçok meyve çeşidi (armut, incir, ceviz, dut gibi) böyle toprakta yetiştirilebilir.

Taşlı ve çakıllı topraklar: İçinde yüksek oranda taş ve çakıl bulunan topraklardır. Eğer böyle bir arazide civarında toprak varsa, iyi bir sulama ve kuvvetli bir gübreleme ile meyveclik yapılabilir.

Kumlu topraklar: Kolay işlenebilen fakat su tutmayan topraklardır. Ancak kum oranı çok fazla ise meyveciliğe elverişli değildir. Böyle bir arazide meyveler erken uyanır. İlkbahar erken donlarına hassa çeşitler dikilmemelidir. Meyveye erken yatarlar.

Killi topraklar:  Ağır, soğuk ve su tutan topraklardır. Kil kısmı fazladır. Yağışta çamur olur, işlenmesi zordur. Ahır gübresi ile gübrelendiği taktirde meyve yetiştirilebilir. Ağaçlar geç uyanır. Meyveler iri fakat kalitesiz olur.

Tınlı topraklar: Meyve yetiştiriciliği için en uygun topraklardır. İyi tav alır, Kolay işlenir, ürünler kaliteli ve boldur. Kil ve kum iyi karışmış olup en çok nehir vadilerinde ve ovalarda rastlanır.

Kireçli topraklar: Bu topraklar; kil, kum ve humusla karışık olup meyveciliğe elverişlidir. Geç ısınır, suyu geçirmezler. İncir kireçten hoşlanır.

Hümuslu topraklar: Siyah renkte, iyi nem tutan fakat suyu da geçiren besin maddeleri bakımından zengin topraklardır. Meyveciliğe elverişli fakat bölgemizde ve ülkemizde yaygın değildir.           

TOPRAK DERİNLİĞİ VE TABAN TOPRAĞI NASIL OLMALIDIR?     

Meyve ağaçlarının kökleri iklim ve meyve çeşidine bağlı olarak 1-8 metre kadar kalınlıkta bir toprak tabakası içinde büyür ve gelişir. Bu nedenle toprak derinliği çok önemlidir. Armut, kiraz, ceviz gibi derin köklü meyve ağaçları için en az 2 metre; ayva, elma, erik gibi yüzlek köklü ağaçlar için en az 1 metre homojen profile sahip toprak tabakası meyvecilik için uygundur. Taban toprağı kil veya çatlaksız kaya ya da tamamen kum ve çakıldan bir tabaka ise burası su tutacağından ya da çok geçirgen olacağından meyvecilik için uygun değildir. Yine meyve bahçesi kurulacak ya da fidan dikilecek bir arazide bu gibi elverişsiz tabakaların en az 1-2 metre aşağı bir derinlikte olması gerekir.                            

TABAN SUYU YÜKSEKLİĞİ NE OLMALIDIR?     

Taban suyunun yüksekliği ya da değişkenliği meyve bahçesini doğrudan ilgilendirir. Kökleri derine gitmeyen elma, erik, ayva gibi meyvelerin dikileceği arazinin taban suyu seviyesi 1 metre; armut, vişne, şeftali gibi meyve bahçelerinde ise bu seviye 2 metreden daha yüksekte olmamasına dikkat edilmelidir. En az 3-4 metre derinde olmalıdır. Aksi halde sert çekirdeklilerde zamk hastalığı; armut gibi derin köklülerde ise sarılık hastalığına sebep olur.                           

TOPRAK ASİTLİĞİ VE TUZLULUĞU NEDİR?          

Meyve ağaçlarının önemli bir kısmı asitliği  yani 6-8 pH derecesi arasında en iyi şekilde yetiştirilir. Ancak nadir de olsa bu sınırın dışında isteği olan meyve çeşitleri de vardır. Bu ortamı sağlamak için eğer toprak asitli ise kireçle ya da kalsiyum ihtiva eden gübrelerle gübrelenmelidir. Fazla yağış alan bölgeler yani Karadeniz bölgesi toprakları daha çok asit ihtiva eder. Çay asit toprağı sever. Elma, armut gibi yumuşak çekirdekli meyveler ise daha az asit (pH 5.5-7.5) dereceli toprakları sever.        Toprakta bulunan tuz oranının yüksekliği meyve ağaçlarının gelişmeleri ve verimlerinde olumsuz yönde etki eder. Tuzlaşma toprağın yapısını da bozar. Tuzlu topraklarda kullanılacak gübre seçiminde dikkatli olunmalıdır. Böyle topraklar çok sulanarak tuzun yıkanması sağlanmalıdır.                                                                   

TOPRAK YORGUNLUĞU NEDİR?            

Uzun yıllar aynı bahçede tek çeşit meyve türü yetiştirilirse, her türlü teknik ve kültürel şartlar yerine getirilse bile, meyve ağaçları iyi gelişmez, ağaçlar verimden düşer. Kök ve gövde kısımları iyi gelişemez. Bu bahçelerde ağaçlar sökülerek yerine tekrar aynıları dikilirse, aynı arazlar yine görülür. İşte bu hal toprağın yorgun olduğunu gösterir. Toprak yorgunluğunu gidermek için en iyi yol bahçeden yaşlı ağaçlar sökülüp yerine birkaç yıl tarla ziraati ya da sebzecilik yaptıktan sonra yeniden bahçe kurulmalı ya da fidan dikilmelidir.         

Meyve bahçesi kurarken en çok dikkat edilmesi gereken bir husus; meyve ağacımızın tozlanmasını dolayısıyla döllenmesini sağlayacak tozlayıcı bitkiye mutlaka ihtiyaç vardır. Aksi halde, bol çiçek açmalarına rağmen az meyve bağladıkları ya da hiç meyve bağlamadıkları görülür. Döllenme biyolojisi meyve bahçesi tesisinde üzerinde önemle durulması gereken bir husustur. Kendine kısır yani kendi kendini dölleyemeyen tek çeşitten veya birbirlerine uyuşmayan yani tozlanma dönemleri farklı çeşitlerden bir bahçe kurarsak kendi elimizle telafisi mümkün olmayan bir yanlışı yapmış oluruz. Bu hususta çok dikkatli olunmalıdır.          

Dikeceğimiz çeşitlerin çiçeklenme zamanlarının aynı olmasına, bol çiçek tozu veren çeşit olmasına çiçek tozunun çimlenme gücünün yüksek olmasına, karşılıklı birbirine uyuşur olmasına, meyveye yatışlarının aynı yaşta olmasına dikkat edilmelidir. 9 fideye 1 dölleyici çeşit hesaplanarak dikim yapılmalıdır. Dölleyici çeşit ana çeşitten 12-15 metreden daha uzakta olmamalıdır.