Kiraz

En sevdiğim meyve kiraz

Tanesi allı, yemesi tatlı...

Ülkemizde nisan sonu ile temmuz arasında olgunlaşan kiraz, taze meyve olarak yenilmesinin yanı sıra kurutularak, tatlı yapımında ve içeceklerde kullanım alanı bulur.

Dünyanın çeşitli coğrafyalarında, farklı isimlerle anılan ve kiraz için düzenlenen pek çok festival yapılır. Bu festivallerin bir amacı da artık kirazın yenmeye hazır hale geldiğini duyurmaktır. Doğum, ölümsüzlük ve yenilenme gibi anlamların da yüklendiği meyve, bulunduğu bölgeye ve çeşidine göre nisan sonu ile temmuz başı arasında olgunlaşır.
Çinliler tarafından evcilleştirilen kirazın anavatanının Asya olduğu sanılır. "Mazzard" adıyla da anılan bu meyve, eski Yunan, Mısır ve Roma'da da biliniyordu.

Çeşitleri:
Ülkemizde kirazın çok renkli ve çeşitli türleri bulunuyor. Hatta aynı ağaç üzerinde iki farklı kiraz türüne rastlamak mümkün. Meyvesi iri, rengi kırmızı olan ve uzun süre dayanabilen Napolyon çeşidi en çok tercih edilen kiraz türüdür. Buna karşın 2-4 gün içerisinde tüketilmesi gerekir. Meyvesi oldukça iri olan bordo renkli çeşide "bing", orta irilikte, ince sarı üzerine kırmızı alacalı renktekine "karabodur", eti krem renginde olan çeşide ise "dalbastı"denilir.
Ülkemizde daha çok kuzey bölgelerde, kıyılara yakın kesimlerde ve İç Anadolu bölgesinin vadilerinde yetişir. Bir tür yabani kiraz olan mahlep sadece Türkiye ve Ortadoğu'da, dağlık alanlarda görülür. Meyvesi ekşi olan mahlepin kurutulan çekirdekleri çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra ekmek, kurabiye ve çöreklerde kullanılır. Mahlep şarapları da bu meyveden yapılır.
Mutfakta, özellikte pastacılıkta kullanılan kirazdan komposto, meyve salata, dondurma, tart, sufle, kek, puding, likör ve mayalandırılan kiraz suyuyla kiraz şarabı yapılır. Beyaz ve sarı kirazdan reçel hazırlanır. Kiraz cenneti olarak bilinen Giresun'da ise "Kiraz kavurması", "Kirazlı dible", "Kiraz tuzlusu kavurması", "Kiraz tuzlusu diblesi" gibi tatlı-tuzlu pek çok yemeği yapılır. Mevsimden dolayı kışın bulunamayan kiraz, alternatif olarak aynen vişnede olduğu gibi kurutularak kullanılır. Av etleri yanında çeşni olarak sunulan kiraz, düşük kalori değeriyle aynı zamanda diyet yapanların sofralarından da eksik olmaz. Kirazın meyvesi kadar yaprağı da değerlendirilir ve sarma yapmakta kullanılır.

Sağlık karnesi… 
Diş çürüklerini engelleyen, yapısındaki bol miktardaki fosfordan dolayı sinirleri kuvvetlendirerek sakinlik sağlayan kiraz, aynı zamanda idrar söktürücü ve böbrek dostudur. Kirazın meyvesi kadar çiçeği, sapı, çekirdeği ve yaprağı da tedavi amaçlı kullanım alanı bulur. Romatizma, gut, eklem kireçlenmesi ve damar sertliği tedavisinde de kullanılan kiraz, vücuttaki fazla suyun atılmasıyla zayıflamada başrol oynar. Özellikle bayat yemeklerin, pastırma, sucuk gibi gıdaların zararlarını önleyerek kandan atılması ve kanın temizlenmesine yardımcı olur. Fazla ilaç tüketimi ve zehirlenmelerde karaciğerin yükünü hafifletmesi de bir diğer özelliğidir. Tüm bu yararlarına karşın yüksek tansiyon sorunu olanlar ile bağırsakları zayıf olanlar kirazı dikkatli tüketmelidir. Yapısında bulunan A vitamini tam bir göz dostudur. Ayrıca kirazda ki "levüloz" adlı şeker kolay sindirilebildiği için, şeker hastaları da rahatlıkla yiyebilir.


100 gram taze kirazda...

BESİNLER VE KALORİ Kalori 70 Karbonhidrat 17.5 gram Protein 1.3 gram 
MİNERALLERDemir 0.4 mgr Fosfor 19 mgr Kalsiyum 22 mgr Potasyum 191 mgr Sodyum 2 mgr 
VİTAMİNLER A vitamini 110 IU B1 vitamini 0.05 mgr B2 vitamini 0.06 mgr B3 vitamini 0.4 mgr B6 vitamini 0.032 mgr C vitamini 10 mgr


Bizden söylemesi...
★ Tatlı kiraz sevenler, koyu renkli olanları tercih etmelidir. 
★ Sapını çıkarmadığınız kirazları daha uzun süre saklayabilirsiniz. 
★ Taze kirazı 2-4 gün içerisinde tüketmeye özen gösterin. 
★ Kirazı derin dondurucuda saklamak için çekirdeklerini çıkarmanız gerekir.