Evet hem de çok. Bitkinizin cinsi ne olursa olsun, onu sağlıklı kılmak, biçimini korumak ve güzel bir forma kavuşturmak için budamalarına özen göstermelisiniz.
Birçok bitki hastalığı, düzenli bakım yapılmadığı için oluşur. Neden diye soracak olursanız, bitki hastalıkları ya da zararlılar daha çok yıpranmış ve kırılmış dallardan, kısaca açık yaralardan yararlanır. Çiçek veren bir bitkiye dikkatle bakıldığında, en güzel çiçeklerin güneş ışığını en iyi alan dış dallarda toplandığını görürsünüz. Bu nedenle, bitkinin ortasında toplanan, birbirine geçmiş dalların dip kısımlarından kesip bitkiye ışığın girmesini sağlamanız gerekir. Bu işlem aynı zamanda ışık ve hava geçmemesi nedeniyle oluşabilecek mantar hastalıklarını da önler. Uzun yıllar yaşayan çalı türlerinde, örneğin, gül, zakkum, mor salkım, begonvil gibi kimi dallar zamanla kalınlaşır ve odunsu bir görünüm alır. Bu dalların kök kısmından kesilmesi (budanması), yeni ve taze sürgünlerin ortaya çıkmasını ya da oluşmuş olanların güçlenmesini sağlar.
BİÇİMİ KORUMAK İÇİN
Bir gül çalısı gelişigüzel boy atmış, bir dalı gereğinden fazla uzamış, diğer dalları zayıf ve cılız kalmış bir görüntü sergiliyorsa o bitkinin görüntüsü bozulmuş demektir. Bitki budanır budanmaz hemen eski haline dönmez. Biraz zaman ve iyi bir bakımla, eskisinden çok daha çiçekli ve sağlıklı olacağının garantisini veririm. Ciddi bir budama çok sağlıklı bir sürgünün oluşmasını sağlar, oysa kıyamadığımız hafif bir budama, zayıf bir sürgün verecektir.
NE ZAMAN BUDAMALIYIZ?
Kışın son aylarında yapılan budamalar, özellikle o yılın dalında çiçek veren bitkilerde daha iyi sonuç verir (Şubat-Mart başı). Budama bölgelere göre de değişiklik gösterir. Özellikle vejetasyonun aralık sonuna kadar devam ettiği ılıman iklimlerde (Güney Ege, Akdeniz) sonbahar budamaları pek sonuç vermez. Bu bölgelerde özellikle güller, Çin gülleri (Japon gülleri) begonviller, mor salkımlar, hanımeli ve yaseminler şubat sonu budanırsa çok sağlıklı sonuçlar alınır, çünkü o sene ilkbaharda oluşacak dalda çiçeklenmeye gideceklerdir. Buna karşın zakkumlar sonbaharda budanmalıdır. İlk yaz yapılan budamalar, çiçeklenmeyi engeller.
Lavantalar, santolinler ve benzer çalılar: Bir çiçeklenme sonrası (Ağustos-Eylül) bir de mart ayında hafif olarak budanır. Lavantalarda gençlik budaması olmaz, bitki genç dallarda çiçek verir. Lavanta hiç budanmamışsa, odunlaşmış dalını iyice budamak, hiçbir sonuç vermez. Bu nedenle senede iki kez yuvarlak biçim verilerek hafif budanır.
Güller: İki aşamada budama öneriyoruz. Sonbaharda hafif bir budama. Şubat-martta (don olayları geçince), yerden 20-30 santimetre yükseklikte sıkı bir budama.
Ortancalar: Diğer bitkilerden farklı olarak ortancalar bir sene öncesinin dalında çiçek verir. Bu durumda geçen yaz gelişmiş yeşil sürgün kesilirse çiçek verecek olan dal kesilmiş olur. Kolay yolu, çiçekleri kurumaya bırakmak ve sadece geçen yaz çiçek vermiş dalları kesmektir. Eski ve dal budak salmış, çok yer kaplayan ortanca çalılarınaysa 5-6 senede bir sonbaharda sıkı bir budama yapın ve ilk sene fazla bir çiçeklenme beklemeyin. Daha sonra bitki kendini toparlayacaktır.
Gülnar Önay
http://www.evbahce.com.tr/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder